ابلیس چگونه دوباره وارد بهشت شد و آدم و حوا را گول زد؟ در پورتال جامع فرانیاز فراتراز نیاز هر ایرانی

ابلیس چگونه دوباره وارد بهشت شد و آدم و حوا را گول زد؟

ابلیس چگونه دوباره وارد بهشت شد و آدم و حوا را گول زد؟

   مگر وقتی ابلیس به آدم سجده نکرد ، خدا او را از بهشت بیرون نکرد؟

پس چطور توانسته دوباره وارد بهشت شود و آدم و حوا را گول بزند تا میوه ممنوعه را بخورند؟

   به یقین شیطان یا همان ابلیس ، رجیم و رانده شده است؛ چنان که

در قرآن (در آیه ۲۴ سوره حجر و آیه ۷۸ سوره ص) آمده : « قال فاخرج فانّک رجیم :

از آن جا بیرون رو که مطرودی ». معلوم می‌شود که شیطان بعد از جریان

تکبر و سجده نکردن بر آدم گرفتار لعن ابدی شده و از درگاه خداوند و ملکوت

رانده شده است و به یقین تا ابد هم در بهشت راه ندارد.

   پس شیطان قبلا در بهشت نبود ، بلکه در درگاه الهی و در جمع مقربان درگاه خداوند بود؛

در حالی که بهشت جایگاه مؤمنان و بندگان مطیع خداوند در آخرت است

و اخراج او به معنای اخراج از بهشت نیست. در حقیقت اخراج شیطان به معنی تنزل مقام و مرتبه‌اش بود؛

تنزل از جایگاه بلندی که در نزد خداوند یافته بود ، نه اخراج از مکان معین و مشخصی؛

این همان حقیقتی است که در قرآن تحت عنوان « هبوط » بیان شده است.

   خداوند در مورد واقعه اخراج ابلیس می‌فرماید :

« قالَ فَاهْبِطْ مِنْها فَما یَکُونُ لَکَ أَنْ تَتَکَبَّرَ فیها فَاخْرُجْ إِنَّکَ مِنَ الصَّاغِرین‏ » (اعراف – آیه ۱۳)

« گفت : از آن (مقام و مرتبه‏ات) فرود آى! تو حقّ ندارى در آن (مقام و مرتبه) تکبّر کنى!

بیرون رو ، که تو از افراد پست و کوچکى‏ » .

   علامه طباطبایی در توضیح این آیه می‌فرماید : « جمله‌ی ” فَاخْرُجْ إِنَّکَ مِنَ الصَّاغِرِینَ “

تاکیدی است براى جمله ” فَاهْبِطْ مِنْها “ ؛ زیرا هبوط همان خروج است ،

و تفاوتش با خروج تنها در این است که هبوط ، خروج از مقامى و نزول به درجه پایین‏تر است ،

و همین معنا خود دلیلی بر این است که مقصود از هبـــوط  فرود آمدن از مکان بلنــــد نیست ،

بلکــه مراد فــــرود آمدن از مقام و مرتبه بلند است و این مؤیّد ادعاى ماست ،

که گفتیم ضمیر در مِنها و فیها ، به منزلت بر مى‏گردد نه به آسمان و یا بهشت.

و شاید کسانى هم که گفته‏اند مرجع ضمیر ، آسمان و یا بهشت است

مقصودشان همان منزلت باشد. بنابراین معناى آیه چنین مى‏شود که خداى تعالى فرمود :

به جرم اینکه هنگامى که تو را امر کــــردم سجــــده نکردى ، باید از مقامت فرود آیى ،

چون مقام تو مقام خضوع و فرمانبرى بود و تو نمى‏بایستى در چنین مقامى تکبر کنى ،

پس برون شو که تو از خوارشدگانى ».

   اما در هر حال روشن است که شیطان بعد از این اخراج ، دیگر نمی‌توانست

به بهشت هم راه یابد. حال باید پرسید که چگونه او در جریان فریب آدم و حوا توانست وارد بهشت گردد؟

   پاسخ :

گرچه برخی تصور کرده‌اند که مراد از بهشت آدم و حوا همان بهشت موعود آخرتی است ،

اما باید گفت که مراد از بهشتِ محل سکونت آنها ، همان بهشت موعود نیست؛ زیرا اخراج از آن بهشت معنا ندارد.

   حال سؤال این است که آن بهشت موقت و محل سکونت ایشان کجا بود و چه حقیقتی داشت؟

   در این خصوص در بین علما اختلاف نظر وجود دارد ، که برخی از این نظریات را بیان می‌کنیم :

   ۱- باغ آسمانی :

بعضى از مفسرین معتقدند که این بهشت ، در یکى از کرات آسمانى بوده است؛

زیرا در بعضى از روایات اسلامى با کلمه « سماء » به بودن این بهشت در آسمان اشاره شده است.

   ۲- باغ زمینی :

برخى از مفسران هم نوشته‏اند این بهشت یکى از باغهاى دنیا

و روى زمین بوده است و جمله : « اهْبِطُوا » نیز بر این دلالت ندارد که از بالا به پایین بیایید ،

بلکه به معنى انتقال آنها بعد از خوردن میوه ممنوعه به نقطه دیگر زمین است.

   على بن ابراهیم قمى در تفسیر خود می‌نگارد : از امام جعفر صادق علیه السّلام راجع به

بهشت حضرت آدم پرسیدند : آیا از بهشت‏هاى دنیا بوده است یا از بهشت‏هاى آخرت؟

فرمود : از بهشت‏هاى دنیا بوده ، که خورشید و ماه در آن طلوع می‌کرد؛

اگر از بهشت‏هاى آخرت ‏بود ، هیچگاه حضرت آدم از آن خارج نمی‌شد.

   ۳- بهشت برزخی :

عده‌ای نیز معتقدند که منظور از این بهشت ،

بهشت برزخی بوده ، نه بهشت زمینی و دنیایی. علامه طباطبائی در دفاع از این نظر و در توجیه

روایاتی مربوطه می‌فرماید : مراد از این که از بهشت‏هاى دنیا بوده ،

این است که از بهشت‏هاى برزخى بوده ، که در مقابل بهشت خلد است. این مطلب از برخی روایات

دیگر که از طرف اهل بیت علیهم السلام‏ رسیده است ، روشن می‌شود؛

زیرا در بعضى از قسمت‌هاى این روایات آمده است که آدم بر صفا ، و حوا بر مروه هبوط کرد؛

و از این جهت که برزخ در همین جهان قرار دارد ،

پس در زمینی بودن (دنیایی بودن) این بهشت منافاتی با برزخی بودنش ندارد.

   در مجموع این نظرات می‌توان به این نتیجه رسید که به یقین بهشتی

که حضرت آدم و حوا در آن سکونت داشته‌اند ، بهشت اُخروی نبوده است؛

زیرا بهشت اُخروی هرگز جای ابلیس نمی‌باشد. آنجا محدوده‌ای نیست که شیطان

و شیطنت و عصیان در آن راه داشته باشد. خیال باطل و نافرمانی در آنجا وجود ندارد. از سوی دیگر :

کسی که به بهشت جاویدان وارد شود ، دیگر از آن خارج نخواهد شد.

نتیجه :

پس این بهشت اخروی نبوده و شیطان -که مترصد اغوای انسان ها است-

توانسته در آن موقعیت حاضر شده و به نوعی، آدم علیه السلام را فریب دهد .

سوالات متداول

1. ابلیس کیست؟
   ابلیس موجودی از جنس جن است که از فرمان خدا سرپیچی کرد و از عبادت آدم خودداری نمود.

2. چگونه ابلیس وارد بهشت شد؟
   براساس برخی روایات، ابلیس با حیله و دروغ‌گویی و تظاهر به اطاعت یا بی‌ضرر بودن توانست نزدیک آدم و حوا شود.

3. ابلیس چگونه آدم و حوا را فریب داد؟
   ابلیس آنان را وسوسه کرد که از درخت ممنوعه بخورند، با وعده جاودانگی و خدایی شدن، در حالی که این عمل نافرمانی از دستور خدا بود.

4. آیا ورود ابلیس به بهشت فیزیکی بود یا معنوی؟
   ورود ابلیس به بهشت بیشتر به معنای دسترسی و تأثیرگذاری او بر ذهن و تصمیم آدم و حوا تفسیر شده است، نه حضور فیزیکی معمولی.

5. هدف ابلیس از فریب آدم و حوا چه بود؟
   هدف او نشان دادن نافرمانی و دور کردن انسان‌ها از اطاعت خدا، و نشان دادن جایگاه قدرت و حقانیت خداوند بود.

توضیح کوتاه

ورود ابلیس به بهشت و فریب آدم و حوا نمادی از وسوسه و گمراهی است. ابلیس با وعده‌های فریبنده و بازی با غرایز و حس کنجکاوی انسان، آنان را به نافرمانی از فرمان خدا ترغیب کرد. این داستان نشان‌دهنده اهمیت اطاعت از دستورات الهی، مقاومت در برابر وسوسه و آگاهی از تأثیرات شیطان در مسیر زندگی است.