روانشناسی بالینی درپورتال جامع فرانیاز فراترازنیاز هرایرانی
روانشناسی بالینی یکی از از پرکاربرد ترین حوزه های روانشناسی است
که به تشخیص و درمان بیماری های روانی با روش های مخصوص به خود مانند
شناخت درمانی و بدون تجویز دارو می پردازد.
روانشناسی بالینی
روانشناسی بالینی
روانشناسی بالینی شاخه‌ای از روانشناسی است
که به درک، پیش‌بینی و درمان نابهنجاری، ناتوانی و آشفتگی‌های شناختی، هیجانی، زیست‌شناختی، روان‌شناختی، اجتماعی و رفتاری کمک می‌کند
و در گستره وسیعی از جمعیت‌های در جستجوی درمان کاربرد دارد. (رزنیک، ۱۹۹۱). نقش‌های شش‌گانه آن عبارت است از:
ارزیابی و تشخیص، مداخله و درمان، مشاوره، آموزش و نظارت بر کار روان‌درمانگرها، پژوهش و مدیریت.
غالب کارهای روانشناس بالینی در راستای درمان و تشخیص، آموزش و پژوهش است (دادستان و منصور، ۱۳۶۶).
بیشترین شمار روانشناسان در این رشته کار می‌کنند،
یعنی رشته‌ای که سر و کارش با کاربرد اصول روان شناختی در امر تشخیص و درمان مشکلات عاطفی و رفتاری است.
مثلاً بیماری روانی، بزهکاری نوجوانان، رفتار جرم‌آفرین، اعتیاد دارویی، عقب‌ماندگی ذهنی، کشمکش‌های زناشویی و خانوادگی، و سایر مشکلات خفیف سازگاری.
روانشناسی بالینی می‌تواند
در بیمارستانهای روانی، دادگاه‌های کودکان یا سازمان‌های نظارت بر بزهکاران، درمانگاه‌های بهداشت روانی، مدارس،
نهادهای ویژه با روانپزشکی، ارتباط نزدیک داشته باشد.[۱]
چهار مرحله تاریخی برجسته برای روانشناسی بالینی در جهان وجود دارد:
- آغاز حرفه ۱۸۹۲-۱۹۱۴
- فرارسیدن عصر روانشناسی بالینی ۱۹۱۶-۱۹۵۴
- یکپارچگی و حرفه‌ای‌گرایی۱۹۵۴-۱۹۷۸
- خودمختاری و تعهد اجتماعی ۱۹۷۹-…
در ایران
در ایران از اوایل دهه ۱۳۵۰ اولین دوره کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی در بیمارستان روزبه گشایش یافت (شاملو ۱۳۷۰، ص ۲۳).
از سال ۱۳۶۵ و به دنبال تعطیلی دوره فوق انستیتو روانپزشکی تهران عهده دار آن شد
و در ۱۳۸۰ انجمن علمی روانشناسی بالینی ایران در آن دایرشد.
اولین دانشجوی دکتری روانشناسی بالینی ایران در ۱۳۸۱ از انستیتو دانش آموخته شد (احمدرضامحمدپور، ۱۳۸۳، خبرنامه انجمن علمی روانشناسی بالینی ایران ص، ۱۲-۲۲). نخستین دانش آموخته دکترای روانشناسی بالینی ایران
و از اولین گروه دانشجویان ورودی کشور در این دوره دکتر نورمحمد بخشانی
(خبرنامه انجمن علمی روانشناسی بالینی ایران ۱۲-۲۲ مجله اندیشه و رفتار ۱۳۸۱) استادتمام(پروفسور) گروه روانپزشکی
و روانشناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
وسردبیر مجله بین المللی رفتارهای پرخطر و اعتیاد
( International Journal of High Risk behaviors and Addiction)است.
حوزه کاری روانشناسی بالینی
نقش‌های تعریف شده برای روانشناسی بالینی را می‌توان ارزیابی و تشخیص،
مداخله و درمان، مشاوره، آموزش و نظارت بر کار روان‌درمانگرها
و همچنین پژوهش و مدیریت دانست.
یک روانشناس بالینی با توجه به علاقه و توانایی‌اش می‌تواند
در هر یک از چهار زمینه زیر به فعالیت بپردازد:
کشف ماهیت بیماری‌های روانی و روش درمان افراد مبتلا
(در مواردی این کار با مشارکت روانپزشک انجام می‌شود
چرا که در مواردی با تجویز دارو روند درمان بهتر پیش می‌رود
و تجویز دارو بر عهده روانپزشک می‌باشد)،
روانشناس بالینی برای روان درمانی از رویکردهای متفاوتی مانند
رفتار درمانی، روانکاوی، شناخت درمانی و … استفاده می‌کند.
اندازه‌گیری خصوصیات افراد بوسیله تست‌های روان شناسی،
تحقیق و آزمایش خصوصیات بیماران روانی و تلاش تجربی برای کشف علل ،
علائم و طرق درمان بیماری‌ها. روانشناسان معتقدند
که آگاهی از تمام این روش‌ها برای آماده‌ساختن روانشناسی بالینی ضروری است
و روانشناس بدون آشنایی با آنها نمی‌تواند به نحو موثری انجام وظیفه نماید.
روان شناس بالینی ممکن است در بیمارستانهای روانی، مراکز مشاوره و روان درمانی، زندان‌ها، بیمارستان‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها، پرورشگاهها، کودکستان‌ها،
مراکز نگهداری از سالمندان، کارخانه‌ها و انواع دیگر موسسات انجام وظیفه کند
و بادادگاه‌های کودکان یا سازمان‌های نظارت بر بزهکاران،
درمانگاه‌های بهداشت روانی، نهادهای ویژه با روانپزشکی، ارتباط نزدیک داشته باشد.
در نهایت سر و کار روانشناسان بالینی در اکثر موارد با افراد یا
رفتارهای نابهنجار بوده و از این رو یک روانشناس بالینی
برای درمان این نابهنجاری‌ها لازم است
علاوه بر یک دید جامع نگر، دارای قدرت روحی بالایی باشد.
ضرورت و توانایی
ضرورت تشکیل دوره های روانشناسی در دانشگاههای کشور ناشی از نیازهائی است
که در موسسات و نهادهای مختلف اجتماعی ملاحظه میگردد
و روانشناسان میتوانند درجهت رفع این نیازها و حل مشکلات مربوط به جامعه قدمهای موثری بردارند.
مثلاً با توجه به مشکلات روز افزون کودکان و نوجوانان درجامعه امروزی، تشخیص و ایجاد امکانات برای آموزش کودکان کند
ذهن بررسی و رفع مشکلات کودکان به نارسائیهای یادگیری شناخت و درمان کودکان و نوجوانان ناسازگار از جمله وظائف خاص است
که روانشناسان میتوانند در مدارس با موسسات مربوط به این اطفال و نوجوانان بکار گیرند.
همچنین به علت کمبود شدید متخصص در این زمینه ها و نیز به سبب پیدایش و گسترش روشهای درمانی جدید در اکثر مسائل روانی-
اجتماعی مربوط به کودکان و نوجوانان، ضرورت دارد
که تربیت روانشناسان در این رشته ها مورد توجه قرار گیرد.
موسساتی که این قبیل روانشناسان میتوانند
درآنها انجام وظیفه نمایند عبارتند از:
مدارس، پرورشگاهها، موسسات مخصوص آموزش و نگهداری افراد عقب مانده مراکز اصلاح و تربیت و ندامتگاهها،
بیمارستانهای روانی موسسات توانبخشی
و سایر مراکز نظیر مدارس نظیر چنین نقشی را روانشناسان میتوانند
در مورد تشخیص، درمان و بازآموزی افراد بالغ نیز عهده گیرند.
اگرچه در اغلب این موارد روانشناسان بعنوان عضوی از یک تیم شامل روانپزشک، پرستار، و مددکار اجتماعی کار خواهند کرد،
ولی آموزش تخصصی آنها باید طوری باشد که بتوانند
قسمت زیادی از مسئولیت ها را به تنهائی بر عهده گیرند.
