فاجعه منا (۱۳۹۴) در پورتال جامع فرانیاز فراتر از نیاز هر ایرانی
سرتیتر های مهم مقاله
فاجعه منا (۱۳۹۴) ,فاجعه منا در ۲ مهر ۱۳۹۴ برابر با ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی و ۱۰ ذیحجه ۱۴۳۶ قمری همزمان با عید قربان در مراسم رمی جمرات
در «خیابان ۲۰۴» نزدیک تقاطع آن با «خیابان ۲۲۳»، در منطقهٔ منا، شهر مکه، عربستان سعودی رخ داد.با ما همراه باشید .
فاجعه منا (۱۳۹۴)
فاجعه منا – ۱۳۹۴/۰۷/۰۲
تقاطع خیابان ۲۰۴ و ۲۲۳ محل سانحه منا در نزدیکی جمرات
تاریخ : ۲ مهر ۱۳۹۴ (۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵ م)
موقعیت : سرزمین منا، مکه، عربستان سعودی عربستان سعودی
مختصات : ۲۱°۲۴ ۴۸ شمالی ۳۹°۵۳′۳۶″ شرقی
فاجعه منا (۱۳۹۴)
فاجعه منا در ۲ مهر ۱۳۹۴ برابر با ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی
و ۱۰ ذیحجه ۱۴۳۶ قمری همزمان با عید قربان در
مراسم رمی جمرات در «خیابان ۲۰۴» نزدیک تقاطع آن با
«خیابان ۲۲۳»، در منطقهٔ منا، شهر مکه، عربستان سعودی رخ داد.
ازدحام حجاج باعث کشته شدن دست‌کم ۲٬۲۳۶ نفر شد.
هنوز آمار دقیق تلفات این حادثه رسماً اعلام نشده است.
مقامات رسمی عربستان ۲ روز پس از وقوع حادثه تعداد جانباختگان را ۷۶۹ نفر اعلام کردند.
براساس مجموع آمار استخراج‌شده
از گزارش‌های جداگانهٔ کشورها،
تعداد فعلی جانباختگان ۲٬۴۳۱ نفر است.
تعداد جانباختگان ایرانی در این حادثه ۴۶۴ نفر اعلام شده
که تمامی مفقودان حادثه تا تاریخ ۱۶ دی ۱۳۹۴ شناسایی شدند
و ۴۲ قربانی دیگر در قبورالشهدای مکه دفن شده‌اند.
در پی این حادثه، ۳ روز عزای عمومی توسط سید علی خامنه‌ای در ایران اعلام شد.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
این حادثه منجر به برآشفتگی طایفه‌ای بین
دو دشمن منطقه عربستان سنی و ایران شیعه شد
که یکی از دلایل اساسی این برآشفتگی روابط،
نا آرامی‌های خاورمیانه مانند جنگ داخلی سوریه و جنگ داخلی یمن بوده است.
ایران با ۴۶۴ جانباخته، بیشترین کشتهٔ شناسایی‌شده را در آسیا داشته است.
بر اساس آمار به دست آمده، مالی با ۳۱۲، نیجریه با ۲۷۴،
مصر با ۱۹۰، بنگلادش با ۱۳۷ و اندونزی با ۱۲۹ جانباخته پس از ایران بیشترین تلفات را داشته‌اند.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
این واقعه مرگبارترین رویداد تاریخ حج است.
واقعهٔ سال ۱۹۹۰ دیگر حادثه حج با بیش از هزار کشته بود
که در آن ۱۴۲۶ زائر جان باختند.
رویداد سال ۱۹۹۰ هم در مسیر رمی جمرات اتفاق افتاد.
رمی جمرات چندین بار دیگر نیز چندصد کشته به‌جا گذاشته‌است؛
از جمله، در سال ۲۰۰۶ میلادی،
بیش از ۳۶۰ نفر از حجاج بر اثر ازدحام جمعیت هنگام اجرای مراسم رمی جمرات کشته شدند.
این واقعه در پی مذاکرات سازمان حج و
زیارت جمهوری اسلامی ایران با مسئولان عربستان،
به دلیل “استمرار کارشکنی‌های دولت سعودی”
منجر به لغو شدن سفر حج برای ایرانیان در سال ۱۳۹۵ شد.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
سید علی خامنه ای در پیامی در آستانه فرا رسیدن
موسم حج در ۱۵ شهریور ۱۳۹۵ با مقصر خواندن
حکام سعودی در این فاجعه،
از ممانعت مسئولان سعودی در تشکیل هیئت حقیقت‌یاب بین‌الملل اسلامی برای آشکار شدن
زوایای پنهان این فاجعه انتقاد کرد.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
کمترین آمار گزارش شده از تلفات ۲٬۲۳۶ نفر است
در حالی که خبرگزاری آسوشیتد پرس کشته شدن ۲٬۴۲۶ نفر را تأیید کرده است.
رسانه‌های ایرانی نیز به نقل از سعید اوحدی،
رئیس سازمان حج و زیارت، شمار کلی جانباختگان
را حدوداً ۷۷۰۰ نفر گزارش کرده‌اند
و با استناد به آمار غیررسمی و مشاهدات میدانی اعلام کرده‌اند
این آمار به بیش از ۸۰۰۰ نفر خواهد رسید.
برخی خبرگزاری‌های ایرانی و غیرایرانی در تاریخ ۷ مهر اعلام کردند
که معاون وزیر بهداشت عربستان، حمد بن محمد الضویلع،
طی خبری در پایگاه رسمی وزارت بهداشت عربستان
مجموع آمار کشته شدگان
این حادثه را بر اساس عکس‌های دریافت شده
از جانباختگان فاجعه، ۴۱۷۳ نفر ذکر کرده بود.
این خبر از جانب منابع رسمی تکذیب شد.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
خبرگزاری‌های منتشرکننده این خبر ادعا کردند
که اخبار از سایت وزارت بهداشت عربستان حذف شده است
و این ماجرا، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های فارسی‌زبان داشت.
سی‌ان‌ان عربی نیز ضمن بیان این که در این خبر از واژهٔ «کشته‌شدگان» استفاده شده است
و رسانه‌های عربستان از این واژه برای قربانیان حج استفاده نمی‌کند،
درستی این خبر را تأیید نکرد.
پایگاه خبری اینترنشنال بزینس تایمز نیز احتمال داد
که این خبر ممکن است
به دست یک هکر در سایت وزارت بهداشت عربستان قرار گرفته باشد.
برخی پایگاه‌های خبری در تاریخ ۲۳ مهر ۱۳۹۴ آمار جانباختگان فاجعهٔ منا را به استناد سندی که ادعا می‌شود
از وزارت بهداشت عربستان افشا شده، ۷۴۷۷ نفر اعلام کردند.
پایگاه خبری مصری البدیل نیز این آمار را تأیید کرده است.
مقامات
نیجریه:
تیجانی المسکینی
حاجیا بیلکیسو یوسف
الحاجی عباس ابراهیم سامبو
جاستیک عبدالغدیر جگا
جاستیک موسی حسن الکالی
انگر بلو جیدان حما
پاکستان :
اسد مرتضی گیلانی
ایران:
غضنفر رکن آبادی (سفیر سابق ایران در بیروت)
محمدصادق اخوان (معاون مرکز شورای حل اختلاف قوه قضائیه)
محمدرحیم آقایی‌پور (سفیر سابق ایران در اسلوونی)
احمد فهیما (معاون ادارهٔ تشریفات وزارت خارجه)
حسن حسینی مقدم (سرکنسول ایران در مرو)
مهدی صفری (سفیر سابق ایران در چین)
مرجان نازقلیچ (فرماندار بندرترکمن)
جغرافیای منا
سرزمین منا، دره‌ای در شرق مکه،
احاطه شده بین رشته کوهی،
به درازای تقریبی ۴٫۱۰۰ متر،
و بیشترین ارتفاع حدود ۱٫۷۰۰ متر،
و کمترین ارتفاع نرسیده به ۴۰۰ متر است.
مساحتی که از لحاظ دینی برای مسلمانان اهمیت دارد
حدود ۷٫۸۲ کیلومتر مربع است
که مساحت قابل استفاده از آن ۴٫۸ کیلومتر مربع که مساوی با ۶۱٪ از کل مساحت است
و ۳۹٪ غیرقابل استفاده ناهمواری‌های خشن است.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
در روزهای مرسومات حج که در هر سال برگزار می‌شود
و طولانی‌ترین مدت آن ۶ روز است،
نزدیک به دو میلیون زائر را در خود جا می‌دهد
که علاوه بر کارگران و خدمت‌رسانان گوناگون،
این عدد به ۳ میلیون می‌رسد. این شرایط،
در روزهای حج این مکان را به کمترین مساحت پرجمعیت جهان تبدیل می‌کند.
علت حادثه فاجعه منا (۱۳۹۴)
روزنامه الدیار، حرکت کاروان محمد بن سلمان،
جانشین ولیعهد سعودی،
پسر شاه و وزیر دفاع سعودی در مرکز مِنا،
علت احتمالی تغییر حرکت زائران کعبه در سرزمین مِنا گفته است.
سرلشکر منصور الترکی سخنگوی رسمی وزارت کشور عربستان،
در پاسخ به این مسئله گفت: «بعضی‌ها تلاش می‌کنند
که حادثهٔ ازدحام در منا را به عبور کاروان‌ها نسبت دهند؛
و این اولین‌بار نبوده و درست نیست
و هیچ ربطی بین بخش‌های اقامت مسؤلان عالی‌رتبه و بین مکان این حادثه وجود ندارد.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
برنامه‌ریزی ما بسیار دقیق است
و تمامی اماکنی که مربوط به ادای رسوم حج می‌شود را در بر می‌گیرد…
هر سال با مسؤلان کاروان‌های عازم حج کشورهای گوناگون تقسیم کار می‌کنیم
و برای توضیحات در مورد برنامهٔ رمی جمرات که طرح‌ریزی کرده‌ایم،
با آنان کنفرانس برگزار می‌کنیم
و حوادث در لحظه روی می‌دهد
و اگر به کم‌کاری و خللی در برنامه‌هایمان مواجه شدیم
در برطرف کردن آن درنگ نمی‌کنیم…».
رسانه‌های ایرانی،
ویدیویی در یوتیوب با عنوان «عبور کاروان امیر خالد فیصل،
امیر منطقهٔ مکه از منا»،
که در سه سال قبل از این حادثه در آن سایت بارگذاری شده‌بود
را برای پوشش تصویری این خبر به نمایش گذاشتند.
مقامات عربستان، اعلام کردند
که ازدحام و تبعیت‌نکردن زائران از دستورالعمل‌ها علت اصلی حادثه بوده‌است،
فارس نیوز می‌نویسد،
بسته‌شدن یک مسیر و هدایت زائران به مسیری که درِ آن بسته بود،
نشان می‌دهد علت اصلی حادثه، تصمیم غلط برگزارکنندگان مراسم بوده‌است.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
به گفتهٔ یک شاهد عینیِ ایرانی،
حادثه در خیابانی که عمدتاً ایرانی‌ها،
افریقایی‌ها، هندی‌ها و پاکستانی‌ها به سمت جمرات حرکت می‌کنند
کاملاً وضعیت غیرعادی محسوس بوده
و به‌هم‌خوردن حال حجاج از ازدحام، ترافیک،
نبودِ آب آشامیدنی و بسته‌بودن راه‌های خروجیِ خیابان به‌سمت جمرات شرایط ایجاد مرگ حجاج را رقم زد.
روزنامهٔ الشرق‌الاوسط،
به نقل از یکی از مسئولان کاروان حج ایران،
که نامش را افشا نکرده،
نوشته‌است: در روز حادثه
۳۰۰ زائر ایرانی بدون توجه به برنامه‌ریزی‌ها عازم مراسم رمی جمرات شده‌اند
و برخورد آنها در خیابان ۲۰۴ با زائرانی که طبق برنامه
و در کاروان‌های خود عازم مراسم رمی جمرات شده‌اند،
باعث این حادثه بوده است.
این ۳۰۰ زائر ایرانی بر خلاف برنامه‌ریزی‌ها در روز حادثه به چادرهای محل استقرار خود نرفته‌اند
و مستقیماً و «سرخود» عازم مراسم رمی جمرات شده‌اند
که این اقدام آنها باعث ایجاد اختلال و برخورد دو گروه در مسیر متفاوت در خیابان ۲۰۴ شده است.
خبرگزاری فارس در پاسخ می‌نویسد:
کسانی که در سالهای اخیر در حج تمتع حضور داشته‌اند
بخوبی می‌دانند که اصلاً راه بازگشت به عقب وجود ندارد؛
لذا امکان نداشته که ۳۰۰ ایرانی برعکس بقیه حرکت کنند.
گذشته از این، این حادثه در صبح روز عید اتفاق افتاد،
یعنی هنوز کسی رمی نکرده بود که بخواهد بازگردد.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
چرا حجاج ایرانی باید بر عکس بقیه حرکت می‌کردند
و رمی نکرده باز می گشتند؟!.
این خبرگزاری در ادامه می‌نویسد:
در سالهای گذشته امکان حرکت معکوس وجود نداشت
و راه‌های رفت و برگشت نیز از هم جدا بود.
آیا امسال این امکان وجود داشت؟
هرگز امکانی برای بازگشت و خلاف دیگران حرکت کردن نبود.
ضمن اینکه محل وقوع فاجعه تقریباً در اواخر منا قرار دارد
و دلیلی هم برای بازگشت کسی نبوده است.
همه برای رمی به سمت جمره می‌رفتند.
روزنامهٔ آفرینش در پاسخ به این مسئله می‌نویسد:
مگر نیروهای امنیتی و انتظامی سعودی در آنجا چکار می‌کرده‌اند
که یک عده توانسته‌اند به قول سعودی‌ها «سرخود» حرکت کنند؟
مگر نه این است که مأموران سعودی در آن روز،
وظیفه‌ای جز برقرار نظم و جلوگیری از حرکت‌های خارج از نظم ندارند؟
از همه این‌ها گذشته،
با توجه به وجود ۲۴ ساعته دوربین‌های مداربسته در تمام مسیر،
اگر واقعاً این گونه است، فیلم‌های مربوطه را پخش کنند.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
سی‌ان‌ان تداخل بین گروه حاجیانی که از رمی جمرات بازمی‌گشتند
وکسانی به سمت آن می‌رفتند
و فشاری که این دو دسته از طریق هل‌دادن به هم وارد می‌کردند
را علت وقوع این حادثه عنوان کرده‌است.
همچنین، عجله‌داشتن حجاج برای رفتن
به رمی جمرات در ساعات آغازین روز و جمعیت زیاد و گرمای شدید
(۴۳ درجه) از عوامل مؤثر بر وقوع این فاجعه یاد شده‌است.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
وال‌استریت جورنال،
طی گزارشی از به‌هم‌ریختگی وزارت حج عربستان
به‌عنوان مسئول اصلی برگزاری مراسم حج
و استعفای دست‌کم پنج تن از مقامات ارشد وزارت حج در چند ماه گذشته
به‌علت اختلافات داخلی با معاون وزیر جدید خبر داده‌است.
به نوشتهٔ این روزنامه، این مقامات،
که ده‌ها سال تجربه داشته‌اند،
اعضای واحدی موسوم به واحد اعزام بوده‌اند،
که وظیفه‌اش سازماندهی حرکت زوار از مِنا به جمرات است.
واکنش‌ها در فاجعه منا (۱۳۹۴)
سید علی خامنه‌ای طی نامه‌ای رسمی ضمن اعلام تسلیت
به خانواده‌های جانباختگان و
اعلام ۳ روز عزای عمومی که در طول سالهای رهبری وی؛
اعلامش از جانب او بی‌سابقه بوده است؛
در مورد این فاجعه نسبت به دولت سعودی گفت:
دولت سعودی موظف است مسئولیت سنگین خود را در این حادثهٔ تلخ پذیرفته
و به لوازم آن به قاعدهٔ حق و انصاف عمل کند.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
مدیریت غلط و اقدامات ناشایسته که عامل این فاجعه بوده نباید از نظر دور بماند.
طلاب حوزه علمیه استان تهران در اعتراض
به این فاجعه و فجایع مشابه حج در عربستان سعودی و
اعلام تسلیت به خانواده‌های عزادار،
در مدرسه عالی مطهری جمع شدند
و خواستار تعلق مدیریت حج از جانب دولت سعودی به تمامی کشورهای اسلامی شدند.
آنان اعلام کردند:دولت عربستان نمی‌تواند
مراسم حج را مدیریت کند
و در این مورد باید شورایی با حضور نمایندگان کشورهای اسلامی
به منظور جلو گیری از فجایع دیگر و مدیریت بهتر حجاج تشکیل شود.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
چندی بعد سید علی خامنه‌ای در نشستی،
کشور عربستان سعودی را در صورت عدم همکاری تلویحاً تهدید نظامی کرد.
صادق زیباکلام گفت «حادثه منا مستمسک و بهانه مناسبی شد
برای بسیاری از ایرانیان تا دق‌ودلی‌شان را بر سر اعراب خالی کنند.»
در ادامه گفت که «جالب است
نه مردم عادی و نه مسئولین در ایران هیچ تردیدی
در خصوص اسباب و علل و دلیل یا دلایل به وجود آمدن تراژدی منا نداشتند.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
آنان در ایران و صدها کیلومتر دورتر از منا «دقیقاً» می‌دانستند
که علت آن حادثه کدام بوده.»
سید علی خامنه ای در سخنرانی ۱۷ شهریور در میان خانواده های قربانیان منا،
دولت سعوی را یک دولت خبیث ملعون معرفی کرد و خواستار آن شد
که کمیته ای حقیقت یاب تشکیل شده
از هیئت بین المللی حادثه منا را بررسی کنند.
حسن روحانی نیز مشکل ایران با دولت سعودی را صرفا مسائل حج ندانست و َآن را فراتر دانسته است.
شکایت از عربستان به لاهه برای فاجعه منا (۱۳۹۴)
جمعیت دانشجویی حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران
با صدور بیانیه‌ای و تنظیم شکایت نامه‌ای به دیوان لاهه،
خواستار رسیدگی بین‌المللی به فاجعه منا شد.
این جمعیت دانشجویی اعلام کرد
شکایت رسمی از دولت عربستان سعودی
با توجه به نقض حقوق بشر و همین‌طور در مورد فاجعه منا و مکه تنظیم نموده
و تقدیم دادگاه لاهه کرده است. لازم است ذکر شود
این اولین نهادی است که از عربستان در مورد فاجعه منا شکایت رسمی کرده است.
تشییع فاجعه منا (۱۳۹۴)
نخستین مراسم تشییع مربوط به ۸ تن از کشته شدگان فاجعه منا بود
که در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۹۴ از دانشگاه تهران برگزار شد؛
در جریان این مراسم تشییع‌کنندگان
در هنگام همراهی تابوت‌ها،
شعارهایی بر ضد دولت سعودی سر دادند.
همچنین مراسم تشییع علاوه بر تهران در شهرهای دیگر از جمله مشهد نیز برگزار شد.
فاجعه منا (۱۳۹۴)
به گفتهٔ حسن هاشمی، وزیر بهداشت،
درمان و آموزش پزشکی ایران،
با رضایت خانواده هفت نفر از جان باختگان،
پیکرهای آنان در مکه دفن شده‌است.
در ادبیات رسمی جمهوری اسلامی ایران
جانباختگان این فاجعه به عنوان “شهدای منا” شناخته می شوند.
حوادث مشابه به فاجعه منا (۱۳۹۴)
حادثهٔ ازدحام ۱۳۹۴ نخستین حادثه از این دست نبوده و در ۲۵ سال اخیر، دست‌کم نهمین حادثه بوده‌است.
۱۹۹۰؛ پس از خرابی سیستم تهویه، به‌سبب خفگی، ۱۴۲۶ حاجی مردند.
۱۹۹۴؛ در ازدحام هنگام رمی جمرات، ۲۷۰ حاجی جان خود را از دست دادند.
۱۹۹۸؛ در شلوغی هنگام رمی جمرات، بیش از ۱۱۸ حاجی کشته و بیش از ۱۸۰ نفر مجروح شدند.
۲۰۰۱: در هنگام رمی جمرات، به‌دلیل ازدحام، ۳۵ نفر درگذشتند.
۲۰۰۳؛ ۱۴ حاجی در شلوغی رمی جمرات مردند.
۲۰۰۴؛ در ازدحام رمی جمرات، ۲۵۱ نفر کشته شدند.
۲۰۰۵؛ سه نفر در شلوغی رمی جمرات کشته شدند.
منبع:fa.wikipedia.org