آداب و رسوم مردم یزد در پورتال جامع فرانیاز فراتر از نیاز هر ایرانی

آداب و رسوم مردم یزد ,مردم یزد از آداب و رسوم خاصی بهره دارند که با این مطالب با آن ها آشنا میشوید.. با ما همراه باشید .

آداب و رسوم مردم یزد

آداب و رسوم مردم یزد در پورتال جامع فرانیاز فراتر از نیاز هر ایرانی .

  مراسم نوروز

مراسم استقبال از نوروز از اویال اسفندماه با خانه‌تکانى آغاز مى‌شود.

چیدن سفره هفت‌سین از دیگر ارکان اصلى جشن نوروز است.

در این سفره نمادهاى سبزی، آب و نمادهاى مذهبى دیده مى‌شود.

غذاى سنتى این روز سبزى پلو با گوشت است.

بعد از تحویل سال کوچکترها به دیدن بزرگترها مى‌روند و این دیدارها تا روز سیزدهم فروردین به‌طول مى‌انجامد.

  سیزده‌بدر

مردم استان یزد در روز سیزدهم فروردین به باغ‌ها و مراتع مى‌روند و به شادى و تفریح مى‌پردازند.

دخترها سبزه گره مى‌زنند. در این روز مادرشوهر و خواهران شوهر و سایر اقوام دامادهاى تازه ازدواج کرده

به دیدن عروس خود رفته و او را براى گردش و در کردن نحسى به باغ و سبزه‌زار مى‌روند.

  اعیاد مذهبى

اعیاد مذهبى مانند عید فطر، عید قربان، عید غدیرخم، میلاد حضرت محمد (ص)، نیمه شعبان و …

در استان یزد بسیار گرامى داشته مى‌شود و به‌طرز باشکوهى برگزار مى‌شود.

مردم یزد عید غدیر را عید سادات مى‌نامند

و به دیدار خانواده‌هاى سید مى‌روند. بزرگان سادات در این روز پول یا چیز دیگرى را به‌عنوان عیدى به مهمانان مى‌دهند.

در نیمه شعبان، جشن‌هاى باشکوهى در سطح شهر برگزار مى‌شود.

در این روز هزاران نفر از مردم یزد در خیابان حضرت مهدى تجمع مى‌کنند

و انتظار خود را نسبت به ظهور حضرت مهدى (عج) نشان مى‌دهند.

هنگام غروب نیز با پخش شربت، شیرینى و شیر از یکدیگر پذیرائى مى‌کنند.

از دیگر مکان‌هاى تجمع مردم در این روزها، بازار غلامعلى سیاه در نزدیکى میدان امیر چقماق،

چهارراه مهدیه و خیابان مسجد جامع است.

 

  مراسم عروسى

مراسم ازدواج در شهرها و روستاهاى مختلف استان یزد با اندکى تفاوت به یکدیگر شبیه هستند.

ابتدا خواهر و مادر داماد براى دیدن دختر به خانه آنها مى‌روند؛

اگر دختر را پسندید هفته بعد با یک حلقه انگشتر،

یک جفت کفش و یک جعبه شیرینى دوباره به خانه آنها رفته و دختر را خواستگارى مى‌کنند.

چند روز بعد از خواستگاری، اقوام داماد همراه با عاقد به خانه عروس رفته را بر سر سفره مى‌نشانند

در سفره عقد بادام، گردو، فندوق، فلفل سیاه، زنجبیل، دارچین،

نقل، نبات، عسل، روغن، نن، پنیر و سبزى خوردن، ماست و میوه مى‌گذارند.

در روز عقدکنان، عاقد از عروس بله را مى‌گیرد.

سپس سفره سفیدى به نشانه سپیدبختى روى سر عروس مى‌گیرند

و دو کله یاد و تکه قند را به‌هم مى‌سانید و مى‌خوانند. مسابم، مسابم.

دخترها و زنان مى‌پرسند؟ چى‌چى مسابی؟ – مهر محبت مسابم – براى کی؟ – براى عروس و دوماد.

بعد از عروس و داماد از زن، شوهران جوان دیگر نیز اسم مى‌برد. بعد با نخ و سوزن پارچه سفیدى را مى‌دوزند
چى چى مى‌دوزی؟
مهر و محبت مى‌دزوم
براى کى مى‌دوزی؟
براى عروس و داماد.

به این مراسم پیش از آمدن داماد نزد عروس ‘روس کردن’ مى‌گویند.

آنگاه داماد را کنار عروس روبه‌روى آئینه مى‌نشانند.

مراسم عروسی

داماد براى دیدن عروس رونما مى‌دهد و خویشان عروس و داماد به آن دو رونما مى‌دهند

. مادرزن حلقه انگشتر را به‌دست داماد مى‌کند و داماد هم به دست عروس حلقه مى‌گذارد.

سپس یکى از نزدیکان عروس، ظرف آبى آورده و داماد مشتى پول درون آب مى‌ریزد.

آب را درون راهرو ریخته و پول را به‌عنوان شگون برمى‌دارند.

رقص، آواز، شادى و عربونه زدن ساعت‌ها ادامه مى‌یابد.

هنگام بردن عروس به خانه داماد سر هر کوچه از نزدیکان داماد یکى پیش مى‌آید و با خوش‌آمد گوئی،

پااندازى نظیر یک قطعه طلا یا سفرهاى تفریحى یا سراندازى مانند سفرهاى زیارتى مانند

سفر حج یا مشهد مقدس را به عروس تقدیم مى‌کند. درهمان شب یا شب پیش از عقد، سینی، مى‌برند.

به این ترتیب که برنج، روغن، قند، پارچه و دیگر لوازم را داخل سینى‌هاى بزرگ گذاشته و به خانه عروس مى‌برند

(این رسم امروزه بیشتر در روستاها برگزار مى‌شود)

دو روز بعد سایر اقوام عروس و داماد، لوزامى مثل ظرف و وسایل خانه را به رسم پیشکش به خانه داماد مى‌برند.

به این پیشکش‌ها ‘جاخالی’ مى‌گویند.

در مرحله بعد خانواده عروس و داماد هر یک نبوت عروس و داماد را به خانه خود دعوت کرده

و میهمانى مى‌دهند که به آن پاگشا مى‌گویند.

  آئین‌هاى سوگوارى

  مرگ و عزا

پس از مراسم تدفین، به خانه صاحب عزا مى‌روند و آش یا شله‌زرد مى‌خورند.

این آش زردرنگ که از ماش، برنج و روغن تهیه مى‌شود، آش پشت تابوت نام دارد.

روز سوم در مسجد پرسه مى‌گذارند و قرآن مى‌خوانند و پذیرائى مى‌شوند

و بعد از ظهر به مزار رفته و فاتحه مى‌خوانند.

روز هفتم به گورستان رفته و کند رو نبات دود کرده و روضه مى‌خوانند.

سپس به خانه صاحب عزا برگشته و در اتاق متوفى شمع روشن کرده

پارچه سیاهى پهن و روضه‌خوانى مى‌کنند.

روز چهلم از صبح روز شروع به پختن ‘سوروک’ که نوعى نان روغنى است مى‌کنند

ایننان را بر سر مزار مى‌برند، با نقل و شیرینى به مردم مى‌دهند و روضه‌خوانى مى‌کنند.

  نخل و نخل‌گردانى

از آئین‌ها و مراسم ویژه ماه محرم در یزد، آئین نخل‌بندى و نخل گردانى است

. نخل از جنس چوب و به‌شکل برگ درخت یا سرو مى‌سازند.

معمولاً وزن نخل زیاد است و به کمک ده‌ها نفر جابه‌جا مى‌ستود.

نخل را به‌شکل تابوت سیدالشهداء یا نمادى از تاوبت شهداى کربلا مى‌شناسند

و ریشه سنتى کهن دارد. مردم یزد در محاوره به آن ‘نقل’ مى‌گویند.

دکتر اسلامى ندوشن مى‌نویسد: با آنکه نخل هیچ شباهتى به درخت خرما ندارد،

آن‌را به‌نام این درخت مى‌نامند. شاید به‌علت آنکه اصل آن از جنوب غربى و بین‌النهرین است.

نخل شباهت بسیارى به درخت سرو دارد

و سرو در فرهنگ عامه یعنى جاودانگى و رشادت و زندگى اخروى و آزادى که یادآور روحیات و خصایل امام حسین (ع) است.

نخل و نخل گردانی
این مراسم در یزد چند روز پیش از ماه محرم با تزئین و آذین بستن نخل شروع مى‌شود،

که حدود یک هفته طول مى‌کشد. دراین مدت، خادمان میدان،

زیورآلات و وسایل مربوط به تزئین نخل را که قدمت آنها به دوره صفویه مى‌رسد.

از انبار بیرون آورده و تمام روز را با پاهاى برهنه به این امر مى‌پردازند.

آنها ابتدا بدنه نخل را با پارچه سیاه مى‌پوشانند، سپس روى آن‌را شمشیربندان مى‌کنند.

سپس تزئینات دیگر از قبیل آئینه‌هاى بزرگ تابدار، منگوله‌ها،

دستمال‌هاى ابریشمى را در دو سوى نخل مى‌بندند

و بر تارک آن جقه‌هاى فلزى از جنس فولاد و برنج و هم‌رنگ آنها پرهاى طاووس یا میوه انار مى‌گذارند

و نخل را مانند یک مجله، زیبا و خوش‌بو مى‌کنند.

در داخل آن نیز زنگ‌هاى بزرگى را با طناب مى‌آویزند و بچه‌ها هنگام حرکت آنها را به‌صدا درمى‌آورند.

در روز بلند کردن نخل، ده‌ها تن از مردان محله، زیر پایه‌هاى نخل رفته،

آن‌را با عظمت تمام به حرکت درمى‌آورند و چون جنازه‌اى باشکوه آن‌را میان موج جمعیت عبور مى‌دهند.

آنها نخل را تا مسیرى مى‌برند و یا چندبار دور حسینیه محل مى‌چرخانند.

در اطراف یزد رسم است که درختان را وقف مى‌کنند تا پس از کهنسال شدن،

ساقه‌هاى آنها را ببرند و نخل را با آن مرمت کنند. هم‌اکنون در یزد خانواده‌هائى وجود دارند

که شهرت آنها ‘نخل بند’ و ‘نخل‌ساز’ است.

  دسته‌سقا

در مراسم عزادارى امام حسین (ع) گروهى از نوجوانان با لباس سیاه و لنگ قرمز دور کمر خود،

مشک بر دوش گرفته و بازو بندى از قرآن مجید را که با پولک‌هاى رنگین و برگ‌هاى فلزى نقره‌اى تزئین شده

بر کتف مى‌بندند و در صفى منظم با ذاکر و سردشته خود همخونى مى‌کنند. اگر تابستان باشد،

دو نفر هم در پشت صف با مشک پرآب و با شربت گلاب به اهل مجلس و عزاداران آب مى‌دهند.

آنها آب را در جام ابوالفضل (ع) ریخته و به مردم تعارف مى‌کنند.

دسته سقا یک علم چهارگوش دوپایه و یا یک علم سه گوش با تمثال حضرت ابوالفضل (ع) را با خود حمل مى‌کنند.

  کتل بستن

در یزد به اسب زین کرده‌اى که به‌طور خاص آراسته شده و پیشاپیش دسته عزادارى حرکت مى‌کند ‘کتل’ مى‌گویند. افسار این اسب یا کتل همواره در دست محافظ آن است

و جلو دسته سینه‌زنى حرکت مى‌کند و محافظ آن مرتب سر و صورت حیوان را نوازش مى‌کند.

این حرکت نمادین را ‘اسب و کتل’ مى‌نامند.

آداب و رسوم مردم یزد آداب و رسوم مردم یزد آداب و رسوم مردم یزد آداب و رسوم مردم یزد آداب و رسوم مردم یزد آداب و رسوم مردم یزد آداب و رسوم مردم یزد آداب و رسوم مردم یزد آداب و رسوم مردم یزد آداب و رسوم مردم یزد