آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقى در پورتال جامع فرانیاز فراتر از نیاز هر ایرانی
آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقى ,مردم آذربایجان مردمى اصیل هستند.
از جمله خصلت‌هاى این مردم مهمان‌نوازی،سلحشوری ، آزادمنشی، مرزدارى و پایبندى به عقاید مذهبى است .باما همراه باشید .
آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقى
آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقى
طرز معاشرت، برخورد اجتماعی، تعارفات،
طرز برگزارى جشن‌هاى ملى و مذهبى مثل مراسم نوروز و چهارشنبه‌سورى و سیزده‌به‌در،
عید غدیر خم، میلاد مولا على (ع ) ، رسوم مهمانى و عروسی،
تعزیه و عزادارى و غیره در تمامى سرزمین ایران یکسان اجراء مى‌شود.
از دیگر ویژگى‌هاى ایرانى در اخلاق ملى مثل مهمان‌نوازی،
ادب و احترام و خوش سلوکى و حسن معاشرت در میان عموم ایرانیان ازخراسانى
و آذربایجانى و کرمانى و کرد و بلوچ یکسان است .
آئین‌ها و جشن‌هاى ملى
شب چله
شب چله طولانى‌ترین شب سال محسوب مى‌شود. مراسم این شب به‌صورت شب‌نشینى دوستانه و فامیلى است.
در این شب‌نشینى انواع خوراکى‌هاى زمستانى یعنى خشکبار و شیرنى خورده مى‌شود.
پختن برنج سفید در شب چله یا یلدا نوعى جادوى سفید براى سفید رزوى و نیک‌بختى در زمستان سرد و سیاه به‌شمار مى‌رود .
مراسم مربوط به چله کوچک که سردترین و سخت‌ترین روزهاى زمستان را شامل مى‌شود.
در بیشتر روستاها و گاه مناطق شهرى آذربایجان شرقى برگزار مى‌شود.
رایج‌ترین آداب مربوط به چله کوچک، برافروختن آتش بر بام‌ها و گاه تیراندازى یا سر و صدا کردن است.
گمان بر این است که با این مراسم، ‘قارى‌ننه’ یا پیرزن سرما ترسیده و فرار مى‌کند .
چهارشنبه‌سورى
چهار آتش افروزى در چهار چهارشنبه به عدد رمزى چهار اشاره دارد.
فیثاغورس عدد چهار را اصل و ریشه ٔ طبیعت جاودان مى‌داند.
چهار جهت اصلی، چهار طبع انسانی، چهار عنصر حیات اشاره به امر واحدى دارد .
در آئین چهارشنبه‌سوری، عدد چهار حکایت از چهار وجه طبیعت دارد که به‌تدریج عنصر واحد طبعیت،
سال، مکان یا هر پدیده ٔ چهاروجهى را مى‌سازند. به این ترتیب اولین چهارشنبه منسوب به باد است.
دومین خاک است، سومین آتش و چهارمین آب که در این زمان از یخ بستن خاک کاسته مى‌شود
و زمین نفس مى‌کشد. صبح آخرین چهارشنبه‌سورى مردم بر سر آب رفته و از روى آن مى‌پرند و مى‌خوانند :
آتیل ماتیل چرشنبه ( عاطل و باطل شود چهارشنبه )
بختیم آچیل چرشنبه ( بختم باز شود چهارشنبه )
آخرین چهارشنبه ٔ اسفند با بارورى طبیعت همراه است.
در روستاها چهارشنبه ٔ آخر سال را ‘ چرشنبه‌خاتون’ مى‌گویند و زنان بالاى اجاق خوراک‌پزى با آرد شکل زنى زیبا را مى‌کشند
و زیر آن یک آینه و شانه مى‌گذارند تا وقتى چرشنبه خاتون آمد سرش را شانه بزند.
این رسم تأکید بر بارور شدن زمین در آخرین روزهاى اسفند دارد.
در میان مردم آذربایجان شرقى هر چهارشنبه نامى دارد .
چهارشنبه‌سورى
مفصل‌ترین مراسم آخرین چهارشنبه‌سورى آن است که در آن شب برنج سفید پخته و همراه با آجیل و شیرنى بر سفره قرار مى‌دهند.
پسران جوان و نوجوان شالى برداشته و از سوراخ بالاى بام که محل خارج شدن دود تنور و تهویه است
آن‌را پائین مى‌اندازند . صاحب‌خانه نیز مقدارى آجیل و شیرینى در گوشه ٔ سال مى‌بندد تا پسر آن را بالا بکشد.
اگر پسر خواهان دختر خانواده باشد، شال را بالا نمى‌کشد.
اگر خانواده ٔ دختر راضى باشند، نشانه‌اى به شال مى‌بندند.
رسم شال‌اندازى هنوز در بعضى روستاهاى آذربایجان شرققى رایج است .
صبح آخرین چهارشنبه زنان بر سر چشمه رفته کوزه‌ها را پر مى‌کنند و از روى آب مى‌پرند و گاه دام‌ها را از آب عبور مى‌دهند.
از آب چشمه براى روشن کردن سماور، خمیر کردن نان یا پختن غذا استفاده مى‌کنند .
فرستادن خوانچه‌اى از میوه و شیرینى در این روز براى عروس خانواده از مراسم دیگر چهارشنبه‌سورى است.
خوردن هفت داه روغنی، شیرینى یا غله، درست کردن هفت نوع خوراکى شیرین نیز در این روز معمول است .
جشن‌هاى نوروز
نوروزخوانى‌ها بیشتر توسط ‘سایاچى‌ها’ اجراء مى‌شده که در روستاها
و گذر از روستائى به روستاى دیگر و شهرى به شهرى دیگر، مژده رسیده بهار را مى‌دادند .
از اوایل اسفند خانه‌تکانى آغاز مى‌شود. گذشته از خانه‌تکانى مى‌توان به سمنوپزی، سفره ٔ هفت‌سین،
آب چهل یاسین، دید و بازدید و سیزده‌به‌در اشاره کرد. در تمام این مراسم،
آب و سبزه به‌عنوان دو نماد حضور دارند که با نشانه‌هاى دیگرى همراه مى‌شوند .
سمنو را زنان با وضو مى‌پزند و یک شب بیرون مى‌گذارند تا حضرت فاطمه (س) نقش پنجه ٔ خود را بر آن اندازد و آن‌را تبرک سازد .
در سفره نوروز، به‌ویژه در گذشته خوراکى‌هائى چون ماست دست نزده،
برنج سفید پخته یا خام، گوشت و غذاهائى که اصولاً نشانه ٔ برکت و محصول خوب باشد مى‌گذارند.
نمادهائى مانند آینه، تخم‌مرغ، سمنو، سبزه، شیرنی، آب چهل یاسین نیز در کنار آن قرار مى‌دهند که ترکیبى از برکت و بارورى باشد .
در برخى مناطق آذربایجان شرقی، مردم کوزه یا کاسه‌اى آب را نزد روحانى محل مى‌برند
و روحانى بر آن چهل‌بار سوره ٔ یاسین مى‌خواند و فوت مى‌کند.
سپس این آب تبرک را بر گوشه و کنار خانه به‌ویژه بر دام‌ها و محصولات مى‌ریزند و به کودکان مى‌دهند،
تا هم برکت و بارورى را زیاد کند و هم شفا بخشد .
جشن‌هاى نوروز
غلاتى مانند گندم، جومیا حبوبات را چندین روز مانده به عید سبز مى‌کنند و سر سفره مى‌گذارند.
در دید و بازدیدها ابتدا کوچکترها به دیدن بزرگترها مى‌روند و این دیدارها تا سیزده نوروز ادامه مى‌یابد
و در روز سیزده همه به صحرا مى‌روند و سبزه‌ها را به آب مى‌اندازند و به جشن و شادى مى‌پردازند.
و دخترها با آرزوى ازدواج، سبزه گره مى‌زنند .
پس از تحویل سال، مردم نخست به گورستان مى‌روند و سپس به دیدن بازماندگانى که تازه عزیزى را از دست داده‌اند .
رسم است که کودکان صبح روز عید، کیسه ٔ کوچکى در دست گرفته و به بازدید خانه‌هاى اقوام بروند و صاحب‌خانه‌ها
نیز چیزهائى مثل تخم‌مرغ رنگ کرده، گردو، شیرینى و گاه پول و جوراب به آنها مى‌دهند.
چند روز بعد از عید نیز خوانچه‌هاى عیدیانه آماده مى‌شود.
هر خوانچه شامل پارچه، کفش، جوراب، شیرینی، برنج خام و … است
که براى عروس خانواده یا دختر خانواده که تازه ازدواج کرده مى‌فرستند .
آئین‌هاى مذهبى
به‌مناسبت‌هاى مختلف مثل مراسم سوگواری، جشن‌هاى مذهبى و آئین‌هاى گوناگون در نقاط مختلف آذربایجان شرقى برگزار مى‌شود .
جشن‌هاى مذهبى عبارتند از :
– جشن میلاد حضرت رسول (ص)، حضرت فاطمه (س)، حضرت على (ع) و اداى سفره‌هاى نذری .
– جشن نیمه شعبان روز میلاد امام زمان (عج ).
– مراسم ماه مبارک رمضان .
– مراسم آخرین جمعه ماه رمضان و عید فر .
– نماز جماعت عید فطر .
– مراسم عید قربان و تقسیم گوشت قربانی .
– مراسم عید غدیرخم .
– مراسم عید مبعث پیامبر بزرگ اسلام .
مراسم محرم و سوگوارى‌هاى عبارتند از :
– تشکیل دسته‌جات شاخسى واخسى (شاه‌حسین ، واى‌حسین )
– تشکیل دسته‌جات سینه‌زنى و زنجیر زنى و نوحه خوانى در مساجد و تکایا .
– قمه‌زنى صبح روز عاشورا (در حال حاضر ممنوع است ).
– شبیه‌خوانى یا تعزیه، شمع‌سوزى در مساجد بعداظهر روز تاسوعا .
– طشت‌گذارى جهت سیراب کردن عزاداران با انواع شربت‌ها و اطعام .
– گل مالى بر سر و روى خود در روز عاشورا .
– جوش زدن علم براى اداى نذورات مردم عزادار .
– قفل زنى یعنى آویختن قفل از پوست بدن .
– ذغال مالى بر صورت .
– تزئین اسب به نشانه اسب امام حسین (ع )
– اداى ندر و سیاه پوشیدن در طول ماه محرم .
– مراسم روز سوم و چهلم (اربعین حسینی) عاشورا .
– مراسم شب‌هاى قدر و احیاء شب نوزدهم (ضربت خوردن حضرت على (ع)) و ۲۱ رمضان (هنگام شهادت آن حضرت ).
– ۲۸ صفر مراسم رحلت حضرت محمد (ص ).
منبع:rasekhoon.net
آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقى آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقى آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقى آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقى آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقى آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقى آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقى آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقى آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقى آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقى