اشنایی با گلیم دارستان _سیرجان ,روستای دارستان در جنوب شرقی بخش گلستان ( ملک آباد ) شهرستان سیرجان استان کرمان قرار دارد
این روستا در طول جغرافیایی ۵۴ درجه و ۵۹ دقیقه تا ۵۶ درجه و ۲۸ دقیقه شرقی و
عرض جغرافیایی ۲۸ درجه و ۳۹ دقیقه تا ۳۰ درجه شمالی قرار دارد.
که یکی از صنایع دستی این روستا گلیم میباشد.
اشنایی با گلیم دارستان _سیرجان
اشنایی با گلیم دارستان _سیرجان
شیریکی پیچ،سوزنی، گلیم پیچ ، اینها اصطلاحاتی اند که راجب گلیم دارستان سیرجان به کار برده می شود
گلیم پیچ یا شیریکی و پیچ که بیشتر مردم سیرجان یا بافندگان آن را با این دو اصطلاح صدا می زنند
که در تعریفی خود آنها دارند می گویند: مشترک بافتن یک گلیم یا اصطلاحاً چند نفر یک گلیم را ببافند
شیریکی پیچ گویند ولی تعریف درست و فنی تر آن تاباندن خاصه رنگی به دور نخ (چه) است
ویژگی بارزشیریکی و پیچ بر خلاف سایر گلیمهای که در ایران بافته می شود.
این است که پود در سایر گلیم ها باعث شکل گیری محصول می شود
در این گلیم پود نقشی در بافت ندارد و تارها را به یکدیگر متصل
و باعث استحکام تارها با خاصه یا همان چه می شود
و این می شود که پود در این چه و خاصه گیر کرده
و قابل رویت نیست ، و این ویژگی بارز آن است
ویژگی دوم و برجسته این گلیم این است
که همانند قالی با گره بافته می شود و اصطلاحاً ۲ گره بافته
و بر خلاف سایر گلیم ها که با یک گره بافته می شوند
خود را کاملاً از رقیبان خود جدا کرده است.
آشنایی با گلیم دارستان سیرجان
اشنایی با گلیم دارستان _سیرجان
گره زدن در شیریکی پیچ ۲ نوع است::
۱ـ گره متن: که به کمک آن رنخ رنگی از روی دو تار می گذرد و به پشت بر گردانده می شود
و از زیر ریشه اصلی عبور و ایجاد گره می کند
۲ـ گره آبروزی: در این گره پودر رنگی دوبار روی دو تار قرار می گیرد
دو خط پهن تری ایجاد می کند. پس از اتمام عملیات گره زنی در
هر ردیف پودگذاری انجام و بین پود و گره ها درگیری ایجاد می شود
که این عمل به وسیله شانه انجام می شود شیریکی و پیچ در طرحهای مختلف بافته می شود
ولی نوع اصیل طرح راه راه یا اصطلاحاً خطی گویند که در قدیم رسم بوده
که هر کجا چادر عشایری بر پا بوده است این گلیم برای پهن کردن روی بار و یا طرح راه راه بافته می شود
و اگر اهل آن خانواده دختری دم بخت داشتند آن را به دختر می دادند. و اخیراً این گلیم بافت رواج یافته است.
| موضوع | توضیح |
|---|---|
| نوع گلیم | فرش دست‌بافت سنتی از سیرجان |
| ویژگی‌ها | نقوش هندسی، رنگ‌های طبیعی، بافت محکم |
| کاربرد | کفپوش، دیوارکوب، رومیزی و تزئینات خانگی |
| ارزش فرهنگی | نمایش هنر و هویت محلی و سنت‌های دیرینه |
| نحوه تهیه | بازارهای محلی، فروشگاه‌های صنایع دستی و نمایشگاه‌ها |
مشترک بافتن یک گلیم یا اصطلاحاً چند نفر یک گلیم را ببافند شیریکی پیچ گویند
اشنایی با گلیم دارستان _سیرجان
در طرحها و نقشه های مختلف که عمدتاً از نقشه های اصیل افشاری الهام گرفته است و بافته می شود.
ذهنی باف بودن این گلیم از ویژگی های بسیار بارز این گلیم می باشد
که در اکثر اوقات بافنده رنگ ها و طرحها را خود طراحی کرده
و می بافد این گلیم در سایزهای مختلف بافته می شود
که بزرگترین سایزی که تا به حال بفته شده است ۴۸ متری (۸×۶) بافته شده.
بازی رنگ ها در گلیم شیریکی پیچ و نیز آن را ایلیاتی و عشایری تر کرده
به صورتی که در سالهای اخیر فروش بسیار مطلوبی را به دست آورده است
و تقاضای بسیار بالایی دارد. شیریکی پیچ را در آلمان قلب فرش اروپا با نام گلیم آهنین می شناسند
به خاطر استحکام و دوام که دارد آن را آهنین گویند.
نتیجه گیری
گلیم دارستان سیرجان نمونه‌ای از هنر دست‌باف ایرانی است که هم ارزش کاربردی دارد و هم نشان‌دهنده هویت فرهنگی و مهارت استادکاران محلی است. استفاده از آن در زندگی روزمره و تزئینات خانگی، پیوند سنت و مدرن را در سبک زندگی معاصر حفظ می‌کند.
گلیم دارستان نوعی فرش دست‌بافت سنتی از منطقه سیرجان است که با طرحها و رنگ‌های خاص محلی شناخته می‌شود.
این گلیم‌ها دارای نقوش هندسی، رنگ‌های طبیعی و بافت محکم و بادوام هستند.
از آن در پوشش کف، دیوارکوب، رومیزی و تزئینات خانگی استفاده می‌شود.
چون بیانگر هنر و هویت محلی، مهارت دست‌بافان و سنت‌های دیرینه سیرجان است.
می‌توان از بازارهای محلی سیرجان، فروشگاه‌های صنایع دستی و نمایشگاه‌های فرهنگی خریداری کرد.