نماز مسافر در پورتال جامع فرانیاز فراترازنیاز هر ایرانی
نماز مسافر
مسافر باید نماز ظهر و عصر و عشا را با هشت شرط، شکسته بجا آورد، یعنی دو رکعت بخواند:
شرط اوّل: آنکه سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعی (۴۴ کیلومتر تقریباً) نباشد.
مسأله ۱۲۵۸ ـ
کسی که رفتن و برگشتن او مجموعاً هشت فرسخ است،
خواه رفتن یا برگشتنش کمتر از چهار فرسخ باشد یا نباشد، باید نماز را شکسته بخواند،
بنابراین اگر رفتن سه فرسخ، و برگشتن پنج فرسخ، یا به‌عکس باشد،
باید نماز را شکسته ـ یعنی دو رکعتی ـ بخواند.
مسأله ۱۲۵۹ ـ
اگر رفتن و برگشتن هشت فرسخ باشد، اگرچه روزی که میرود
همان روز یا شب آن برنگردد، باید نماز را شکسته بخواند،
ولی بهتر آن است که در این صورت احتیاط کرده تمام نیز بخواند.
نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافرنماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر
مسأله ۱۲۶۰ ـ
اگر سفر، مختصری از هشت فرسخ کمتر باشد،
یا انسان نداند که سفر او هشت فرسخ است یا نه، نباید نماز را شکسته بخواند،
و چنانچه شک کند که سفر او هشت فرسخ است یا نه، تحقیق کردن لازم نیست،
و باید نمازش را تمام بخواند.
مسأله ۱۲۶۱ ـ
اگر یک عادل، یا شخص موثّقی، خبر دهد که سفر انسان هشت فرسخ است،
و انسان به گفته او اطمینان پیدا کند، باید نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۲۶۲ ـ
کسی که یقین دارد سفر او هشت فرسخ است،
اگر نماز را شکسته بخواند و بعد بفهمد که هشت فرسخ نبوده، باید آن را چهار رکعتی بجا آورد،
و اگر وقت گذشته، قضا نماید.
مسأله ۱۲۶۳ ـ
کسی که یقین دارد سفری که میخواهد برود هشت فرسخ نیست،
یا شک دارد که هشت فرسخ هست یا نه، چنانچه در بین راه بفهمد که سفر او هشت فرسخ بوده،
اگرچه کمی از راه باقی باشد، باید نماز را شکسته بخواند، و اگر تمام خوانده دوباره
شکسته بجا آورد. ولی اگر وقت گذشته لازم نیست قضا نماید.
مسأله ۱۲۶۴ ـ
اگر بین دو محلّی که فاصله آنها کمتر از چهار فرسخ است، چند مرتبه رفت‌وآمد کند،
اگرچه روی‌هم‌رفته هشت فرسخ شود، باید نماز را تمام بخواند.
نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافرنماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر
مسأله ۱۲۶۵ ـ
اگر محلّی دو راه داشته باشد، یک راه آن کمتر از هشت فرسخ،
و راه دیگر آن هشت فرسخ یا بیشتر باشد، چنانچه انسان از راهی که
هشت فرسخ است به آنجا برود، باید نماز را شکسته بخواند،
و اگر از راهی که هشت فرسخ نیست برود، تمام بخواند.
مسأله ۱۲۶۶ ـ
ابتدای هشت فرسخ را باید از جایی حساب کند که شخص پس
از گذشت از آنجا مسافر محسوب می‌شود، و آنجا غالباً آخر شهر است.
ولی در بعضی از شهرهای بسیار بزرگ ممکن است آخر محله باشد و انتهای آن آخرین مقصد باشد.
شرط دوّم:
آنکه از اوّل مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد،
یعنی بداند که هشت فرسخ راه را میپیماید، پس اگر به‌جایی که کمتر از
هشت فرسخ است مسافرت کند، و بعد از رسیدن به آنجا قصد کند جایی برود
که با مقداری که آمده هشت فرسخ شود، چون از اوّل قصد هشت فرسخ
را نداشته باید نماز را تمام بخواند. ولی اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود،
یا مثلاً مسافتی برود که با برگشتن هشت فرسخ می‌شود، باید نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۲۶۷ ـ
کسی که نمیداند سفرش چند فرسخ است،
مثلاً برای پیدا کردن گمشده‌ای مسافرت میکند، و نمیداند که چه مقدار باید برود تا آن را پیدا کند،
باید نماز را تمام بخواند. ولی در برگشتن چنانچه تا وطنش یا جایی که میخواهد ده
روز در آنجا بماند، هشت فرسخ یا بیشتر باشد، باید نماز را شکسته بخواند،
و نیز اگر در بین رفتن قصد کند که مسافتی برود که با برگشتن
نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر
مسأله ۱۲۶۸ ـ
مسافر در صورتی باید نماز را شکسته بخواند که تصمیم داشته باشد
هشت فرسخ برود، پس کسی که از شهر بیرون میرود، و مثلاً قصدش این است
که اگر رفیق پیدا کند، سفر هشت فرسخی برود، چنانچه اطمینان دارد
که رفیق پیدا میکند، باید نماز را شکسته بخواند، و اگر اطمینان ندارد، باید تمام بخواند.
مسأله ۱۲۶۹ ـ
کسی که قصد هشت فرسخ دارد، اگرچه در هر روز مقدار کمی راه برود،
وقتی به حدّ ترخّص (که معنایش در مسأله (۱۳۰۴) خواهد آمد) برسد باید نماز را شکسته بخواند.
ولی اگر در هر روز مقدار خیلی کمی راه برود، احتیاط لازم آن است که نمازش را هم تمام، و هم شکسته بخواند.
مسأله ۱۲۷۰ ـ
کسی که در سفر در اختیار دیگری است، مانند زن و فرزند
و نوکر و زندانی، چنانچه بداند سفر او هشت فرسخ است باید نماز را شکسته بخواند،
و اگر نداند، نماز را تمام بجا آورد، و پرسیدن لازم نیست گر چه بهتر است.
مسأله ۱۲۷۱ ـ
کسی که در سفر در اختیار دیگری است، اگر بداند یا گمان داشته باشد
که پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می‌شود و سفر نمی‌کند، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله ۱۲۷۲ ـ کسی که در سفر در اختیار دیگری است، اگر اطمینان ندارد
که پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا شده و سفر نمی‌کند،
باید نماز را تمام بخواند. ولی اگر اطمینان دارد، باید نماز را شکسته بخواند.
شرط سوّم:
آنکه در بین راه از قصد خود برنگردد، پس اگر پیش از رسیدن
به چهار فرسخ از قصد خود برگردد، یا مردّد شود، و مسافتی که رفته
با برگشت از هشت فرسخ کمتر است، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله ۱۲۷۳ ـ
اگر بعد از پیمودن مقداری از راه که با برگشتن هشت فرسخ می‌شود،
از مسافرت منصرف شود، چنانچه تصمیم داشته باشد که همانجا بماند، یا بعد از ده روز برگردد،
یا در برگشتن و ماندن مردّد باشد، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله ۱۲۷۴ ـ
اگر بعد از پیمودن مقداری از راه که با برگشتن هشت فرسخ می‌شود،
از مسافرت منصرف شود و تصمیم داشته باشد که برگردد،
باید نماز را شکسته بخواند، اگرچه بخواهد کمتر از دَه روز در آنجا بماند.
مسأله ۱۲۷۵ ـ
اگر برای سفر هشت فرسخی به طرف محلی حرکت کند،
و بعد از رفتن مقداری از راه بخواهد جای دیگری برود، چنانچه از محل اوّلی که حرکت کرده
تا جایی که میخواهد برود، هشت فرسخ باشد، باید نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۲۷۶ ـ
اگر پیش از آنکه هشت فرسخ را طی کند مردّد شود که بقیه راه را برود یا نه،
و در موقعی که مردّد است راه نرود و بعد تصمیم بگیرد که بقیه راه را برود، باید تا آخر مسافرت نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۲۷۷ ـ
اگر پیش از آنکه به هشت فرسخ برسد، مردّد شود که بقیه
راه را برود یا نه، و در موقعی که مردّد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد
که هشت فرسخ دیگر برود، و یا تا جایی برود که رفت و برگشت‌اش هشت
فرسخ شود، باید تا آخر مسافرت نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۲۷۸ ـ
اگر پیش از آنکه به هشت فرسخ برسد، مردّد شود که بقیه راه را برود یا نه،
و در موقعی که مردّد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد که بقیه راه را برود.
چنانچه مجموع مسافت رفت و برگشت منهای مسافتی که با تردید پیموده است
کمتر از هشت فرسخ باشد، باید نماز را تمام بخواند، و اگر کمتر نیست نمازش شکسته است.
شرط چهارم:
آنکه نخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطن خود بگذرد
و در آنجا توقف کند، یا ده روز یا بیشتر در جایی بماند، پس کسی که
میخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد و در آن توقف کند،
یا ده روز در محلی بماند، باید نماز را تمام بخواند، و اگر میخواهد
از وطن بدون توقف بگذرد باید احتیاطاً هم شکسته بخواند وهم تمام.
مسأله ۱۲۷۹ ـ
کسی که نمیداند پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش میگذرد
یا نه، یا ده روز در محلی قصد اقامت مینماید یا نه، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله ۱۲۸۰ ـ
کسی که میخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد
و در آن توقف کند، یا ده روز در محلی بماند، و نیز کسی که مردّد است که از وطنش بگذرد،
یا ده روز در محلی بماند، اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود،
باز هم باید نماز را تمام بخواند، ولی اگر باقیمانده راه هرچند با
برگشتن هشت فرسخ باشد، باید نماز را شکسته بخواند.
نماز م نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر سافر نماز مسافر
شرط پنجم:
آنکه برای کار حرام سفر نکند، و اگر برای کار حرامی مانند
دزدی سفر کند، باید نماز را تمام بخواند. و همچنین است اگر خود سفر حرام باشد،
مثل آنکه برای او ضرری ـ که موجب مرگ یا نقص عضو است ـ داشته باشد،
یا زن بدون اجازه شوهر سفری برود که بر او واجب نباشد،
ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد، باید نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۲۸۱ ـ
سفری که واجب نیست اگر سبب اذیت ـ ناشی از شفقت ـ
پدر و مادر باشد حرام است، و انسان باید در آن سفر نماز را تمام بخواند و روزه هم بگیرد.
مسأله ۱۲۸۲ ـ
کسی که سفر او حرام نیست، و برای کار حرام هم سفر نمی‌کند،
اگرچه در سفر معصیتی انجام دهد، مثلاً غیبت کند یا شراب بخورد، باید نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۲۸۳ ـ
اگر برای آنکه کار واجبی را ترک کند مسافرت نماید،
چه غرض دیگری در سفر داشته یا نه، نمازش تمام است، پس کسی که بدهکار است،
اگر بتواند بدهی خود را بدهد و طلبکار هم مطالبه کند، چنانچه در سفر نتواند بدهی خود را بدهد
و برای فرار از دادن قرض مسافرت نماید، باید نماز را تمام بخواند. ولی اگر سفرش
برای کار دیگری است اگرچه در سفر ترک واجب نیز بنماید، باید نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۲۸۴ ـ
اگر در سفر حیوان سواری او، یا مرکب دیگری که سوار است غصبی باشد
و برای فرار از مالک مسافرت کرده باشد، یا در زمین غصبی مسافرت کند، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله ۱۲۸۵ ـ
کسی که به تبع ظالم مسافرت میکند اگر ناچار نباشد و مسافرت
او کمک به ظالم در ظلمش باشد، باید نماز را تمام بخواند، و اگر ناچار باشد،
یا مثلاً برای نجات دادن مظلومی با او مسافرت کند، نمازش شکسته است.
مسأله ۱۲۸۶ ـ
اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت کند، سفر او حرام نیست، و باید نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۲۸۷ ـ
اگر برای لهو و خوش‌گذرانی به شکار رود گر چه حرام نیست،
ولی نمازش در حال رفتن تمام است و در برگشتن قصر است در صورتی
که به حد مسافت باشد. و اگر رفتن برای شکار نباشد، و چنانچه برای تهیه معاش به شکار رود،
نمازش شکسته است، و همچنین است اگر برای کسب و زیاد کردن مال برود
اگرچه در این صورت احتیاط مستحب آن است که نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند.
مسأله ۱۲۸۸ ـ
کسی که برای معصیت سفر کرده، موقعی که از سفر برمیگردد
اگر برگشتن به تنهائی هشت فرسخ است، باید نماز را شکسته بخواند، و احتیاط مستحب
آن است که در صورتی که توبه نکرده، هم شکسته و هم تمام بخواند.
مسأله ۱۲۸۹ ـ
کسی که سفر او سفر معصیت است، اگر در بین راه از قصد معصیت برگردد،
خواه باقیمانده راه به تنهائی یا مجموع رفت و برگشت از آنجا هشت
فرسخ باشد یا نه، باید نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۲۹۰ ـ
کسی که برای معصیت سفر نکرده، اگر در بین راه قصد کند که بقیه
راه را برای معصیت برود، باید نماز را تمام بخواند، ولی نمازهایی را که شکسته خوانده صحیح است.
شرط ششم:
آنکه از کسانی نباشد که خانه‌شان همراه خودشان است،
مانند صحرانشین‌هایی که در بیابان‌ها گردش میکنند، و هر جا آب و خوراک برای
خود و چهارپایانشان پیدا کنند میمانند، و بعد از چندی به‌جای دیگری میروند،
پس این‌گونه افراد در این مسافرت‌ها باید نماز را تمام بخوانند.
مسأله ۱۲۹۱ ـ
اگر صحرانشین مثلاً برای پیدا کردن منزل و چراگاه حیواناتش سفر کند،
چنانچه با بنه و دستگاه باشد که صدق کند خانه‌اش همراهش میباشد،
نماز را تمام بخواند، و الاّ چنانچه سفر او هشت فرسخ باشد، نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۲۹۲ ـ اگر صحرانشین مثلاً برای زیارت یا حج، یا تجارت و مانند اینها مسافرت کند،
اگر صدق عنوان خانه‌به‌دوش بر آن در این سفر نکند باید نماز
را شکسته بخواند، و اگر صدق کند، نمازش تمام است.
شرط هفتم:
آنکه «کثیر السفر» نباشد، و اما کسی که کارش متوقف بر سفر است
مانند راننده و کشتیبان، و پستچی و چوپان، یا کسی که زیاد سفر میکند هرچند کار او متوقف بر آن نباشد،
مانند کسی که سه روز در هفته در مسافرت باشد هرچند برای تفریح یا سیاحت باشد، این‌گونه افراد باید نماز را تمام بخوانند.
مسأله ۱۲۹۳ ـ
کسی که شغلش در مسافرت است، اگر برای کار دیگری مثلاً برای زیارت یا حج مسافرت کند،
باید نماز را شکسته بخواند، مگر آنکه عرفاً او را «کثیر السفر» بگویند،
مانند کسی که دائماً سه روز در هفته مسافر است.
ولی اگـر مثلاً راننده اتومبیل خود را برای زیارت کرایه بدهد، و در ضمن خودش هم زیارت کند، در هر حال باید نماز را تمام بخواند.
مسأله ۱۲۹۴ ـ
حمله دار (کسی که برای رساندن حاجی‌ها به مکه مسافرت میکند) چنانچه شغلش مسافرت باشد
باید نماز را تمام بخواند، و اگر شغلش مسافرت نباشد و فقط در ایام حج برای حمله‌داری سفر میکند،
چنانچه مدت سفر او کم باشد مثلاً دو سه هفته، نماز او شکسته است، و اگر زیاد باشد مانند سه ماه، نماز او تمام است،
و اگر شک داشته باشد که کثیر السفر بر او صدق میکند، یا نه، احتیاطاً جمع کند بین قصر و تمام.
مسأله ۱۲۹۵ ـ
در صدق عنوان راننده و مانند آن، معتبر است که تصمیم بر ادامه رانندگی داشته باشد،
و زمان استراحتش بیش از مقدار معمول رانندگان طولانی نباشد، پس کسی که مثلاً در هفته یک روز سفر میرود،
راننده بر او صدق نمی‌کند، و اما عنوان «کثیر السفر» بر کسی صدق میکند که حداقل ده بار در ماه، و در ده روز آن سفر برود،
یا ده روز در حال سفر باشد هرچند در ضمن دو یا سه سفر، با این شرط که تصمیم بر ادامه داشته باشد
به مدت شش ماه در یک سال، و یا سه ماه در چند سال را داشته باشد،
و در این صورت نماز او در همه مسافرت‌ها هرچند غیر سفرهای متکرر او باشد تمام است.
البته در دو هفته اوّل بین نماز شکسته و تمام احتیاطاً جمع نماید. و اگر عدد و یا روزهای مسافرت او در ماه هشت یا نه باشد
بنا بر احتیاط واجب ـ در همه سفرها باید هم شکسته بخواند و هم تمام، و اگر کمتر از این باشد نماز شکسته است.
مسأله ۱۲۹۶ ـ
کسی که در مقداری از سال شغلش مسافرت است، مثل راننده‌ای که فقط در تابستان،
یا زمستان اتومبیل خود را کرایه میدهد، باید در آن سفر نماز را تمام بخواند،
و احتیاط مستحب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.
مسأله ۱۲۹۷ ـ
راننده و دوره‌گردی که در دو سه فرسخی شهر رفت‌وآمد میکند،
چنانچه اتفاقاً سفر هشت فرسخی برود، باید نماز را شکسته بخواند.
نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر نماز مسافر
مسأله ۱۲۹۸ ـ
کسی که شغلش مسافرت است، چه ده روز یا بیشتر در وطن خود بماند و از اوّل قصد ماندن ده روز را داشته باشد،
یا بدون قصد بماند، باید در همان سفر اوّلی که بعد از ده روز میرود، نماز را تمام بخواند،
و همچنین است اگر در غیر وطن خود ده روز با قصد، یا بدون قصد بماند.
ولی در خصوص چاروادار، یا راننده‌ای که اتومبیلش را کرایه میدهد،
اگر چنین باشد احتیاط مستحب آن است که در سفر اوّلی که بعد از ده روز میرود، هم شکسته بخواند و هم تمام.
مسأله ۱۲۹۹ ـ
کسی که شغلش مسافرت است شرط نیست که سه بار مسافرت کند تا نمازش تمام باشد،
بلکه همین که عنوان راننده و مانند آن بر او منطبق شود هرچند در اولین سفر باشد، نمازش تمام است.
مسأله ۱۳۰۰ ـ
کسانی چون چاروادار، و راننده که شغل آنها مسافرت است،
در صورتی که مسافرت بیش از مقدار معمول بر آنها موجب مشقت و خستگی شود، باید نماز را شکسته بجا آورد.
مسأله ۱۳۰۱ ـ
کسی که در شهرها سیاحت میکند و برای خود وطنی اختیار نکرده، نماز را تمام بخواند.
مسأله ۱۳۰۲ ـ
کسی که شغلش مسافرت نیست،
اگر مثلاً در شهری یا در روستایی جنسی دارد که برای حمل آن مسافرت‌های پی‌درپی میکند،
باید نماز را شکسته بخواند مگر آنکه کثیر السفر باشد که در مسأله (۱۲۹۵) معیار آن گذشت.
مسأله ۱۳۰۳ ـ
کسی که از وطنش صرف‌نظر کرده و میخواهد وطن دیگری برای خود اختیار کند،
اگر عنوانی که موجب تمام شدن نماز است، مانند کثیر السفر، یا خانه‌به‌دوش،
بر او صدق نکند باید در مسافرت خود نماز را شکسته بخواند.
شرط هشتم:
آنکه اگر از وطن حرکت میکند به حدّ ترخّص برسد، و اما در غیر وطن، حدّ ترخّص اثری ندارد،
و همین که از محل اقامت خارج شود، نمازش قصر است.
مسأله ۱۳۰۴ ـ
حدّ ترخّص جایی است که اهل شهر حتی آنها که در خارج شهر و توابع آن هستند مسافر را نتوانند ببیند،
و نشانه آن این است که او اهل شهر را نتواند ببیند.
مسأله ۱۳۰۵ ـ
مسافری که به وطنش برمیگردد، تا وقتی که داخل وطنش نشده باید نماز را قصر بخواند،
و همچنین مسافری که میخواهد دَه روز در محلی بماند مادامی که به آن محل نرسیده، نمازش قصر است.
مسأله ۱۳۰۶ ـ
هرگاه شهر در بلندی باشد که از دور اهل آن دیده شود،
یا به‌قدری گود باشد که اگر انسان کمی دور شود اهل آن را نبیند، کسی که از اهالی آن شهر مسافرت میکند،
وقتی به‌اندازه‌ای دور شود که اگر آن شهر در زمین هموار بود، اهلش از آنجا دیده نمیشد،
باید نماز خود را شکسته بخواند و نیز اگر پستی و بلندی راه بیشتر از معمول باشد، باید ملاحظه معمول را بنماید.
مسأله ۱۳۰۷ ـ
کسی که در کشتی یا قطار نشسته،
و قبل از رسیدن به حدّ ترخّص به نیت نماز تمام مشغول نماز شود،
ولی قبل از رکوع رکعت سوّم به حدّ ترخّص برسد، باید نمازش را شکسته بجا آورد.
مسأله ۱۳۰۸ ـ
اگر در فرضی که در مسأله پیش گذشت بعد از رکوع رکعت سوّم به حدّ ترخّص برسد،
باید نماز دیگری را شکسته بجا آورد، و تمام کردن نماز اوّل لازم نیست.
مسأله ۱۳۰۹ ـ
اگر کسی یقین پیدا کند که به حدّ ترخّص رسیده و نماز را شکسته بجا آورد،
و سپس معلوم شود که در وقت نماز به حدّ ترخّص نرسیده بود، باید نماز را دوباره انجام دهد،
پس چنانچه در این حال هنوز به حدّ ترخّص نرسیده باشد باید نماز را تمام بخواند،
و در صورتی که از حدّ ترخّص گذشته باشد نماز را شکسته بجا آورد،
و اگر وقت گذشته نماز را مطابق وظیفه‌اش در هنگام فوت آن، بجا آورد.
مسأله ۱۳۱۰ ـ
اگر چشم او غیر معمولی باشد، در محلی باید نماز را شکسته بخواند که چشم متوسط اهل شهر را نبیند.
مسأله ۱۳۱۱ ـ
اگر موقعی که سفر میرود شک کند که به حدّ ترخّص رسیده یا نه، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله ۱۳۱۲ ـ
مسافری که در سفر از وطن خود عبور میکند،
اگر در آن توقف کند باید نماز را تمام بخواند، وگرنه احتیاط لازم آن است که بین قصر و تمام جمع نماید.
مسأله ۱۳۱۳ ـ
مسافری که در بین مسافرت به وطنش میرسد و در آنجا توقف میکند،
تا وقتی در آنجا هست باید نماز را تمام بخواند، ولی اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود،
یا مثلاً چهار فرسخ برود و چهار فرسخ برگردد، وقتی که به حدّ ترخّص برسد، باید نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۳۱۴ ـ
محلی را که انسان برای اقامت دائمی و زندگی خود اختیار کرده،
وطن اوست، چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد، یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار کرده باشد.
مسأله ۱۳۱۵ ـ
اگر قصد دارد در محلی که وطن اصلی‌اش نیست مدّت زمانی کوتاه بماند
و بعد به‌جای دیگر رود، آنجا وطن او حساب نمیشود.
مسأله ۱۳۱۶ ـ
جایی را که انسان محل زندگی خود قرار داده، هرچند قصد نداشته باشد که همیشه در آنجا بماند،
اگر طوری باشد که عرف او را در آنجا مسافر نمیگویند،
به‌طوری که اگر موقتاً ده روز یا بیشتر جای دیگری را محل زندگی خود قرار دهد،
باز هم محل زندگی‌اش را جای اوّل میگویند، آنجا برای او حکم وطن را دارد.
مسأله ۱۳۱۷ ـ
کسی که در دو محل زندگی میکند،
مثلاً شش ماه در شهری، و شش ماه در شهر دیگر میماند، هر دو محل، وطن اوست.
و نیز اگر بیشتر از دو محل را برای زندگی خود اختیار کرده باشد، همه آنها وطن او حساب می‌شود.
مسأله ۱۳۱۸ ـ
بعضی از فقهاء گفته‌اند: کسی که در محلی مالک منزل مسکونی است اگر شش ماه متصل با قصد اقامت در آنجا بماند،
تا وقتی که آن منزل مال اوست، آن محل حکم وطن او را دارد، پس هر وقت در مسافرت به آنجا برسد
باید نماز را تمام بخواند، ولی این حکم ثابت نیست.
مسأله ۱۳۱۹ ـ
اگر به‌جایی برسد که وطن او بوده و از آنجا صرف‌نظر کرده،
نباید نماز را تمام بخواند، اگرچه وطن دیگری هم برای خود اختیار نکرده باشد.
مسأله ۱۳۲۰ ـ
مسافری که قصد دارد ده روز پشت سرهم در محلی بماند، یا میداند
که بدون اختیار ده روز در محلی میماند، در آن محل باید نماز را تمام بخواند.
مسأله ۱۳۲۱ ـ
مسافری که میخواهد ده روز در محلی بماند، لازم نیست قصد ماندن شب اوّل یا شب یازدهم را داشته باشد،
و همین که قصد کند که از طلوع فجر روز اوّل تا غروب روز دهم بماند،
باید نماز را تمام بخواند. و همچنین است اگر مثلاً قصدش این باشد که از ظهر روز اوّل تا ظهر روز یازدهم بماند.
مسأله ۱۳۲۲ ـ
مسافری که میخواهد ده روز در محلی بماند، در صورتی باید نماز را تمام بخواند
که بخواهد ده روز را در یک جا بماند، پس اگر بخواهد مثلاً ده روز در نجف و کوفه،
یا در تهران و کرج بماند، باید نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۳۲۳
ـ مسافری که میخواهد ده روز در محلی بماند، اگر از اوّل، قصد داشته باشد که در بین ده روز،
به اطراف آنجا که عرفاً جای دیگر به حساب میآید و فاصله آن از چهار فرسخ کمتر است برود،
اگر مدّت رفتن و آمدنش به‌اندازه‌ای باشد که در نظر عرف با اقامت ده روز منافات ندارد،
نماز را تمام بخواند، و چنانچه منافات داشته باشد، نماز را شکسته بجا آورد،
مثلاً اگر از اوّل قصد داشته باشد که تمام یک روز، یا تمام یک شب از آنجا خارج شود، با قصد اقامت منافات دارد
و باید نماز را شکسته بجا آورد، ولی چنانچه قصدش این باشد که مثلاً در نصف روز خارج شده و سپس برگردد
هرچند برگشتنش بعد از رسیدن شب باشد، باید نماز را تمام بجا آورد مگر در صورتی که این‌طور خارج شدن
او به مقداری تکرار شود که عرفاً بگویند در دو جا، یا بیشتر اقامت دارد.
مسأله ۱۳۲۴ ـ
مسافری که تصمیم ندارد ده روز در محلی بماند، مثلاً قصدش این است
که اگر رفیقش بیاید یا منزل خوبی پیدا کند، ده روز بماند، باید نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۳۲۵ ـ
کسی که تصمیم دارد ده روز در محلی بماند، اگر احتمال بدهد که برای ماندن او مانعی برسد
و آن احتمال از نظر عقلا قابل‌توجه باشد، باید نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۳۲۶ ـ
اگر مسافر بداند که مثلاً ده روز یا بیشتر به آخر ماه مانده و قصد کند که تا آخر ماه در جایی بماند،
باید نماز را تمام بخواند، ولی اگر نداند تا آخر ماه چقدر مانده و قصد کند که تا آخر ماه بماند،
باید نماز را شکسته بخواند، اگرچه از موقعی که قصد کرده تا روز آخر ماه ده روز یا بیشتر باشد.
مسأله ۱۳۲۷ ـ
اگر مسافر قصد کند ده روز در محلی بماند، چنانچه پیش از خواندن یک نماز چهار رکعتی از ماندن منصرف شود،
یا مردّد شود که در آنجا بماند یا به‌جای دیگر برود، باید نماز را شکسته بخواند، ولی اگر بعد از خواندن یک نماز چهار رکعتی،
از ماندن منصرف شود یا مردّد شود، تا وقتی که در آنجا هست باید نماز را تمام بخواند.
مسأله ۱۳۲۸ ـ
مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند، اگر روزه بگیرد و بعد از ظهر از ماندن در آنجا منصرف شود،
چنانچه یک نماز چهار رکعتی خوانده باشد، تا وقتی که در آنجا هست روزه‌هایش صحیح است، و باید نمازهای خود را تمام بخواند،
و اگر نماز چهار رکعتی نخوانده باشد، باید احتیاطاً روزه آن روزش را تمام و آن را نیز قضا نماید،
و باید نمازهای خود را شکسته بخواند، و روزهای بعد هم نمی‌تواند روزه بگیرد.
مسأله ۱۳۲۹ ـ
مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند، اگر از ماندن منصرف شود و شک کند
که برگشتن او از قصد ماندن پس از یک نماز چهار رکعتی بوده یا قبل از آن، باید نمازهای خود را شکسته بخواند.
مسأله ۱۳۳۰ ـ
اگر مسافر به نیت اینکه نماز را شکسته بخواند، مشغول نماز شود و در بین نماز تصمیم بگیرد
که ده روز یا بیشتر بماند، باید نماز را چهار رکعتی تمام نماید.
مسأله ۱۳۳۱ ـ
مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند، اگر در بین نماز اوّل چهار رکعتی از قصد خود برگردد،
چنانچه مشغول رکعت سوّم نشده باید نماز را دو رکعتی تمام نماید، و بقیه نمازهای خود را شکسته بخواند.
و همچنین است اگر مشغول رکعت سوّم شده و به رکوع نرفته باشد که باید بنشیند و نماز را شکسته به آخر برساند،
و اگر به رکوع رفته باشد می‌تواند نمازش را به هم بزند یا تمام کند، و باید آن را شکسته اعاده نماید.
مسأله ۱۳۳۲ ـ
مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند، اگر بیشتر از ده روز در آنجا بماند،
تا وقتی که مسافرت نکرده باید نمازش را تمام بخواند، و لازم نیست دوباره قصد ماندن ده روز کند.
مسأله ۱۳۳۳ ـ
مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند، باید روزه واجب را بگیرد
، و می‌تواند روزه مستحبی را هم بجا آورد، و نافله ظهر و عصر و عشا را هم بخواند.
مسأله ۱۳۳۴ ـ
مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند، اگر بعد از خواندن یک نماز چهار رکعت ادائی، یا بعد از ماندن ده روز ـ
اگرچه یک نماز تمام هم نخوانده باشد ـ بخواهد به‌جایی که کمتر از چهار فرسخ است برود و برگردد
و دوباره در جای اوّل خود ده روز یا کمتر بماند، از وقتی که میرود تا وقتی که برمیگردد و بعد از برگشتن، باید نماز را تمام بخواند،
ولی اگر برگشتن به محل اقامتش فقط از این جهت باشد که در طریق سفرش واقع شده است، و سفر او مسافت شرعیه باشد،
لازم است در رفتن و برگشتن و در محل اقامت نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۳۳۵ ـ
مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند، اگر بعد از خواندن یک
نماز چهار رکعت ادائی بخواهد به‌جای دیگری که کمتر از هشت فرسخ است
برود و ده روز در آنجا بماند، در رفتن و در محلّی که قصد ماندن ده روز دارد باید نمازهای خود را تمام بخواند،
ولی اگر محلی که میخواهد برود هشت فرسخ یا بیشتر باشد، باید موقع رفتن نمازهای خود را شکسته بخواند؛
و چنانچه نخواهد ده روز در آنجا بماند، باید مدتی که در آنجا میماند نیز نمازهای خود را شکسته بخواند.
مسأله ۱۳۳۶
ـ مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند، اگر بعد از خواندن یک نماز چهار رکعت ادائی بخواهد
به‌جایی که کمتر از چهار فرسخ است برود چنانچه مردّد باشد که به محل اولش برگردد یا نه،
یا به کلّی از برگشتن به آنجا غافل باشد، یا بخواهد برگردد ولی مردّد باشد که ده روز آنجا بماند یا نه،
یا آنکه از ده روز ماندن در آنجا و مسافرت از آنجا غافل باشد، باید از وقتی که میرود
تا وقتی که برمیگردد و بعد از برگشتن، نمازهای خود را تمام بخواند.
مسأله ۱۳۳۷ ـ
اگر به خیال اینکه رفقایش میخواهند ده روز در محلی بمانند، قصد کند که ده روز در آنجا بماند،
و بعد از خواندن یک نماز چهار رکعت ادائی بفهمد که آنها قصد نکرده‌اند، اگرچه خودش هم از ماندن منصرف شود
، تا مدّتی که در آنجا هست باید نماز را تمام بخواند.
مسأله ۱۳۳۸ ـ
اگر مسافر اتفاقاً سی روز در محلی بماند، مثلاً در تمام سی روز در رفتن و ماندن مردّد باشد،
بعد از گذشتن سی روز اگرچه مقدار کمی در آنجا بماند، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله ۱۳۳۹ ـ
مسافری که میخواهد نُه روز یا کمتر در محلی بماند، اگر بعد از آنکه نُه روز یا کمتر در آنجا ماند،
بخواهد دوباره نُه روز دیگر یا کمتر بماند و همین‌طور تا سی روز، روز سی و یکم باید نماز را تمام بخواند.
مسأله ۱۳۴۰ ـ
مسافر بعد از سی روز، در صورتی باید نماز را تمام بخواند که سی روز را در یک جا بماند،
پس اگر مقداری از آن را در جایی، و مقداری را در جای دیگر بماند، بعد از سی روز هم باید نماز را شکسته بخواند.
مسائل متفرقه
مسأله ۱۳۴۱ ـ
مسافر می‌تواند در تمام شهر مکه و مدینه و کوفه و در حرم حضرت سید الشهداء علیه السلام
تا مقدار ۱۱٫۵ متر تقریباً از اطراف قبر مقدس، نمازش را تمام بخواند.
مسأله ۱۳۴۲ ـ
کسی که میداند مسافر است و باید نماز را شکسته بخواند، اگر در غیر چهار جایی
که در مسأله پیش گفته شد عمداً تمام بخواند، نمازش باطل است. و همچنین است اگر فراموش کند
که نماز مسافر شکسته است و تمام بخواند، ولی در صورت فراموشی اگر بعد از وقت یادش بیاید قضا لازم نیست.
مسأله ۱۳۴۳ ـ
کسی که میداند مسافر است و باید نماز را شکسته بخواند، اگر سهواً تمام بخواند،
چنانچه در اثناء وقت ملتفت شود باید نماز را اعاده کند، و اگر پس از گذشت وقت ملتفت شود، باید ـ بنا بر احتیاط ـ قضا نماید.
مسأله ۱۳۴۴ ـ
مسافری که نمیداند باید نماز را شکسته بخواند، اگر تمام بخواند نمازش صحیح است.
مسأله ۱۳۴۵ ـ
مسافری که میداند باید نماز را شکسته بخواند، اگر بعضی از خصوصیات آن را نداند،
مثلاً نداند که در سفر هشت فرسخی باید شکسته بخواند، چنانچه تمام بخواند و در وقت بفهمد، ـ
بنا بر احتیاط لازم ـ باید اعاده نماید، و چنانچه اعاده نکرد قضا نماید، ولی اگر در خارج وقت بفهمد قضا ندارد.
مسأله ۱۳۴۶ ـ
مسافری که میداند باید نماز را شکسته بخواند اگر به گمان اینکه سفر او کمتر از هشت فرسخ است تمام بخواند،
وقتی که بفهمد سفرش هشت فرسخ بوده، نمازی را که تمام خوانده باید دوباره شکسته بخواند،
و اگر بعد از اینکه وقت گذشته بفهمد، قضا لازم نیست.
مسأله ۱۳۴۷ ـ
اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند، چنانچه در وقت یادش بیاید،
باید شکسته بجا آورد، و اگر بعد از وقت یادش بیاید، قضای آن نماز بر او واجب نیست.
مسأله ۱۳۴۸ ـ
کسی که باید نماز را تمام بخواند، اگر شکسته بجا آورد در هر صورت نمازش باطل است،
و این حکم در مورد مسافری که قصد ماندن ده روز در جایی داشته و به جهت ندانستن
حکم مسأله نماز را شکسته خوانده، بر اساس احتیاط وجوبی است.
مسأله ۱۳۴۹ ـ
اگر مشغول نماز چهار رکعتی شود و در بین نماز یادش بیاید که مسافر است، یا ملتفت شود
که سفر او هشت فرسخ است، چنانچه به رکوع رکعت سوّم نرفته، باید نماز را دو رکعتی تمام کند،
و اگر رکعت سوّم را تمام کرده نمازش باطل است، و اگر به رکوع رکعت سوّم رفته، نمازش نیز ـ
بنا بر احتیاط ـ باطل است. و در صورتی که به مقدار خواندن یک رکعت هم وقت داشته باشد،
باید نماز را دوباره شکسته بخواند، و اگر وقت نیست نماز را شکسته قضا کند.
مسأله ۱۳۵۰ ـ
اگر مسافر بعضی از خصوصیات نماز مسافر را نداند، مثلاً نداند که اگر چهار فرسخ برود
و چهار فرسخ برگردد باید شکسته بخواند، چنانچه به نیت نماز چهار رکعتی مشغول نماز شود
و پیش از رکوع رکعت سوّم مسأله را بفهمد، باید نماز را دو رکعتی تمام کند، و اگر در رکوع ملتفت شود،
نمازش ـ بنا بر احتیاط ـ باطل است، و در صورتی که به مقدار یک رکعت هم از وقت مانده باشد باید نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۳۵۱ ـ
مسافری که باید نماز را تمام بخواند، اگر به واسطه ندانستن مسأله به نیت نماز دو رکعتی مشغول نماز شود
و در بین نماز مسأله را بفهمد، باید نماز را چهار رکعتی تمام کند، و احتیاط مستحب آن است
که بعد از تمام شدن نماز دوباره آن نماز را چهار رکعتی بخواند.
مسأله ۱۳۵۲ ـ
مسافری که نماز نخوانده، اگر پیش از تمام شدن وقت به وطنش برسد،
یا به‌جایی برسد که میخواهد ده روز در آنجا بماند، باید نماز را تمام بخواند و کسی که مسافر نیست
، اگر در اوّل وقت نماز نخواند و مسافرت کند، در سفر باید نماز را شکسته بخواند.
مسأله ۱۳۵۳ ـ
اگر مسافری که باید نماز را شکسته بخواند نماز ظهر، یا عصر، یا عشای او قضا شود،
باید آن را دو رکعتی قضا نماید، اگرچه در غیر سفر بخواهد قضای آن را بجا آورد. و اگر از کسی که مسافر نیست
یکی از این سه نماز قضا شود، باید چهار رکعتی قضا نماید، اگرچه در سفر بخواهد آن را قضا نماید.
مسأله ۱۳۵۴ ـ
مستحب است مسافر بعد از هر نماز شکسته، سی مرتبه بگوید: «سُبْحانَ الله وَالْحَمْدُ لله وَلا اِلهَ اِلاَّ الله وَالله اَکبَرُ»
و این ذکر گر چه در تعقیب هر نماز واجب مستحب است ولی در این مورد بیشتر سفارش شده است،
بلکه بهتر است این مورد شصت مرتبه بگوید.
توجه:
وجوب قصر فقط در خصوص نمازهای روزانه‌ی چهار رکعتی است که عبارت از نمازهای ظهر و عصر و عشا است، و نماز صبح و مغرب قصر نمیشود.
