آداب و رسوم مردم مازندران در پورتال جامع فرانیاز فراتر از نیاز هر ایرانی

آداب و رسوم مردم مازندران ,مازندران از فرهنگ و تمدن بسیار کهن و اصیل آریایی برخوردار است و به دلیل داشتن این تمدن باستانی و دیرینه،

مراسم‌های باستانی،به دلیل علاقه به دین و مذهببا شکوه در این دیار کهن برگزار می‌گردد. با ما همراه باشید .

آداب و رسوم مردم مازندران

آداب و رسوم مردم مازندران با توضیح در پورتال جامع فرانیاز فراتر از نیاز هر ایرانی

آداب و رسوم مردم مازندران

 

نوروز خوانی :

نوروز خوانان معمولا” پانزده روز قبل از فرا رسیدن عید نوروز به داخل روستاها می آیند

و با خواندن اشعار در مدح امامان ترانه های محلی، طلیعه سال نو را به آنان مژده می دهند.

نوروز خوانان چند نفر هستند که یک نفر اشعار را می خواند، یک نفر ساز می زند،

نفر دیگر که به آن کوله کش( بارکش ) می گویند به در خانه های مردم می رود و می خواند:
بادبهارون بیمو / نوروز سلطون بیمو/ مژده دهید به دوستان / گل به گلستون اومد / بهار آمد بهار آمد خوش آمد/

علی باذولفقار آمد، خوش آمد/ نوروزتان نوروز دیگر / شما را سال نو باشد مبارک صاحب خانه نیز

با دادن پول، شیرینی ، گردو، تخم مرغ و نخود، و کشمش از آنان پذیرایی می کند .

 

چهارشنبه سوری :

از مراسم به جامانده در ایران زمین، چهارشنبه سوری است که در آخرین چهارشنبه هر سال برگزار می شود.

صبح روز چهارشنبه آش هفت ترشی، درست می کنند.

آشی که هفت نوع ترشی مانند آب نارنج، آب لیمو، آب انار، سرکه، گوجه سبز،

و آب از گیل در آن می ریزند و بعد از آماده شدن بین همسایه ها پخش می کنند

غروب روز می خوانند با آرزوی شادی و خوشی برای خود و خانواده خود از روی آتش می پرند. آنها می خوانند :
چهارشنبه سوری کمی پارسال دسوری کمی، امسال دسوری کمی

 

عید نوروز :

هنگام تحویل سال افراد خانواده دور سفره هفت سین که با ظرافت و سلیقه خانم خانه چیده شده می نشینند

و در حالیکه پدر خانواده دعای تحویل می خواند منتظر سال نو می شوند.

در گذشته که امکانات ارتباطی مانند رادیو و تلویزیون نبود با تیراندازی یا گفتن اذان سال جدید را به همه اعلام می داشتند.

بعد از این که سال نو شد کسی که به عنوان مادرمه انتخاب شده با مجمعی که در آن قرآن ،

آیینه، آب ، سبزه و شاخه های سبز جوان قرار دارد وارد خانه می شود

چهارگوشه اتاق ها را آب می پاشد قرآن را کنار سفره هفت سین می گذارد

و شاخه های سبز ( درخت آلوچه) را به این نیت که سال سرسبز و خوش و خرمی برای خانواده باشد،

جلوی در اتاق آویزان یا روی طاقچه اتاق می گذارد. دراین روز مادر خانه، غذای عید،

سبزی پلو با مرغ یا گوشت درست می کند. علاوه بر آن غذایی به عنوان خیرات برای اموات می پزند و بین مردم پخش می کنند .

در غروب شب اول سال به این اعتقاد که چراغ خانه آنها همیشه روشن و نورانی باشد،

به سر در خانه ها شمع یا شعله آتش آویزان می کنند.

 

جشن نوروز ماه :

مردم مازندران در اواسط مرداد ماه جشنی به نام نوروز ماه دارند

وقتی که اولین محصول برنج زودرس رسید بعد از جمع آوری

و درو با همان برنج غذا درست می کنند و درخارج از روستا جشن پایان کار می گیرند.

این مراسم درست مانند سیزده به در است و اعتقاد دارند

که این روز را حتما” باید بیرون از روستا به سر برد در واقع این جشن یک نوع سپاسگزاری به درگاه خداوند است.

 

مراسم تیرماه سیزده : (روز آرش کمانگیر مازنی)

از دیگر مراسم سنتی و رسمی مازندران تیرماه سیزده است که در ۱۳ آبان هر سال برگزار می شود.

البته روایات مختلف در مورد تیرماه سیزده وجود دارد.
۱۳ آبان روز فدا شدن قهرمان مازندرانی آرش برای حفظ تمامیت ارضی ایران است.
می گویند که شب تولد حضرت علی ( ع) است.
می گویند پیروزی کاوه بر ضحاک و جشن مهرگان است.
در این شب همه خانواده کنار هم جمع می شوند و تا پاسی از شب به

خوردن تنقلات و گوش دادن به قصه و افسانه های بزرگ ترها سپری می کنند

جوانان هم با در دست داشتن ترکه ای بلند که کیسه ای به انتهای آن بسته شده است.

همراه کودکان به در خانه ها رفته و با سر و صدا و کوبیدن چوب

به درخانه ها و لال بازی از صاحب خانه تقاضای هدیه می کنند به آنها پول ،

میوه، شیرینی داده می شود.هنگامی که لال به همراه گروه خود در کوچه ها شروع به حرکت می کند

این اشعار را می خواند:
لال بیمو، لال بیمو، پارسال و پیرار بیمو، چل بزن دیگه بزن، لال انه لالک انه، پیسه گنده خوانه ،

سالو ماه ارزون نوه، لال مار رسوا نو، لال انه لالک انه، پاربورده امسال انه ، لال آمده ، لال آمده، پارسال و امسال امده،

چرخ نخ ریسی را حرکت بده، به دیگ بزرم، لال آید، لال کوچک می آید، کسی که شیرینی پیس کنده می خواهد می آید

، سال و ماه ارزان نمی شود، لال بزرگ رسوا نمی شود، لال می آید، لال کوچک می آید ، پارسال رفته امسال می آید.

 

آیین سنتی ۲۶ عید ماه :

آیین ویژه سنتی ۲۶ عید ماه طبری هر سال در تاریخ ۲۸ تیرماه شمسی در بیشتر روستاهای استان برگزار می شود.

در روستای امامزاده حسن سوادکوه این مراسم با آداب خاصی انجام می شود

این رسم به جشن مردگان نیز معروف است.

بر اساس سنت رایج و باورهای مردم در زمان های قدیم فریدون پادشاه

پیشدادی به خونخواهی پدرش جمشید شاه حاک پادشاه را سرنگون می کند

مردم خبر این پیروزی را در شب با آتش زدن بوته ها به یکدیگر اطلاع می دهند.

و فردای آن روز با برپایی جشن و مسابقه کشتی این پیروزی را گرامی می دارند.
امروزه نیز اهالی روستاهای اطراف همگی به امامزاده حسن می آیند

و علاوه بر خیرات کردن برای اموات خود و روشن کردن شمع روی مزارها،

تماشاگر مسابقه کشتی سنتی لوچو می شوند.

در این روز کشتی گیران سوادکوه در این محوطه گرد می آیند و به مصاف هم می روند.

در مناطق جلگه ای جشن مردگان در آرامگاه ها برگزار می شود.

 

مراسم ورف چال ( برف + چاله = برف در چاه ریختن )

یکی از مراسم قابل توجه در ارتباط با آب در روستای اسک واقع در جاده هزار مراسم ورف چال است.

این مراسم در یکی از روزهای جمعه در فاصله اول تا پانزده اردیبهشت ماه که آخرین برف های زمستانی در حال ذوب شدن است.

انجام می شود. تاریخ اجرای این مراسم قبلا” از طرف بزرگان محل به اطلاع عموم رسانده می شود.

آداب و رسوم مردم مازندران

در این روز کلیه مردان محل جهت انجام مراسم ورف چال واقع در دامنه کوه دماوند

پس از صرف صبحانه با همراه داشتن غذای ظهرو بساط میوه و چای از روستا خارج شده

و امور روستا در این روز در دست زن های محل است

که با اجتماع درمساجد و نقاط دیگر به اجرای برنامه هایی مانند عروس و داماد شاه وزیر بازی و … سرگرم هستند.

از ورود هر مردی به داخل روستا جلوگیری می شود در صورتی که مردی به تذکرات و اخطار آنها توجهی نکند

و داخل روستا شود به شدت با چوب به وسیله زن های محل تنبیه می گردد.

مردان روستا پس از رسیدن به محل ورف چال که از دوران گذشته چاهی

درآنجا برای جمع آوری برف به وسیله شخصی به نام سید حسن ولی حفر شده

و مقبره او نیز در روستای نیاک محل زیارت اهالی منطقه است

اقدام به جدا کردن قطعات برف از کوه می کنند

و هر کس به توانایی خود مقداری از قطعات آخرین برف زمستانی را به داخل چاه می ریزد.

پس از پرشدن چاه از برف و پوشانیدن در چاه مردان به صرف ناهار و چای و میوه در اطراف چاه می پردازند

و نماز به جامی آورند . سپس همگی به روستا باز می گردند.

آداب و رسوم مردم مازندران

این مراسم ریشه در مبارزه با کم آبی برای مسافران و دام ها در فصل تابستان دارد

با توجه به این که منطقه مورد بحث در گذشته یکی از مناطق دامداری محسوب می شد،

دامدارها برای تامین آب مورد نیاز دام ها در فصل تابستان که برف های روی کوه آب می شد

اقدام به ذخیره برف در این چاه می کردند تا درموقع کم آبی، آب مورد نیاز دام ها را فراهم کنند.

امروزه منطقه مورد بحث اهمیت کذشته خود را از نظر پرورش دام از دست داده

ولی این سنت قدیمی همچنان در بین اهالی محل ادامه دارد.

 

شب یلدا : ( یلدا به معنی تولد/ تولد مهر تولد میترا)

شب اول زمستان را گت چله می نامند در این شب بنا به سنت دیرین همه افراد خانواده دور هم جمع می شوند

و با خوردن هندوانه ماست و میوه و آجیل سرمای فصل زمستان را از خود دور می کنند

اعتقاد بر این است که با خوردن ماست یا هندوانه در شب یلدا، هرگز در زمستان سردشان نخواهد شد.

در این شب دختران دم بخت با پوشاندن صورت خود از هفت خانه چیزی می گیرند

اگر کسی آنها را ندید و نشناخت حتما” به آنچه نیت کرده اند خواهند رسید.

 

مراسم ماه محرم :

کلیه تکایا مساجد و خانه ها از چند روز پیش از ماه محرم سیاه پوش می شوند

و از روز اول ماه محرم مراسم عزاداری آغاز می شود

مردم در دسته و هیات های زنجیر زنی و سینه زنی به مساجد و تکایا می روند

و کسانی که نذر دارند نذورات خود را اعم از آش خرما، شربت، و غذا .. بین مردم پخش می کنند.
در روستای نوا از شهرستان آمل، مراسم نخل گردانی ، معمول است.

از روز اول تا هفتم مردم به عزاداری می پردازند و سعی دارند تا در این روز کلیه نذورات خود را ادا کنند

در روز هفتم همه مردم به کنار نخلی می روند و به آن سلام می کنند

اعتقاد بر این است که نخل تابوت امام حسین ( ع) است. در روز هشتم نخل را بیرون می آورند

و در محله ها می گردانند . مردم نیز همراه نخل می روند به این مراسم اصطلاحا” نخل گردانی می گویند.

آداب و رسوم مردم مازندران

کسانی که نذر شیر دارند در روز هشتم، نهم، دهم،

همراه نخل گردانی شیر بین مردم پخش می کنند نخل ها را به در هر خانه که می برند

صاحب خانه نذر خود مانند شربت، خرما، شیر، دود کردن اسپند را به جا می آورد

اگر نذر قربانی داشته باشند قربانی می کنند
در روز نهم و دهم محرم همین مراسم صورت می گیرد در شب دهم عاشورا،

که شام غربیان است نخل را دور محله می گرداند و همه مردم پابرهنه و شمع به دست

همراه نخل به امامزاده می روند و تا صبح به سینه زنی و عزاداری می پردازند.

تا چند سال پیش مراسم تعزیه خوانی نیز در محرم برگزار می شد.

امروزه در روستاها کم و بیش تعزیه خوانده می شود.

 

آداب ماه رمضان :

ماه رمضان به ماه مبارک نام برده می شود چون ماه تهذیب نفس و اخلاق است و همه سعی دارند

که با ادای فرایض دینی و برپایی نماز جماعت از ثواب این ماه بیشتر بهره مند شوند.

در این ماه صله رحم را به جای آورده و به فقرا و محرومان و آشنایان افطاری می دهند.

در شب های قدر و احیا که شب نزول قرآن است.

درروضه خوانی شهادت حضرت علی ( ع) شرکت کرده

به سوگواری می پردازند زنان و مردان شب های قدر را احیا نگه می دارند

تا صبح بیدار می مانند دعا می خوانند و قرآن، بر سر می گذارند.

 

عید غدیر :

در این روز که خاص عید سادات است مردم به دیدن سادات می روند.

و سکه ای را به عنوان ته کیسه یا پارچه سبز و سفید رنگ از دست سید یا سیده به عنوان تبرک دریافت می دارند.

 

عید قربان:

در این روز گوسفند یا بره قربانی را حنا می بندند و تا آفتاب نزده قربانی می کنند کسانی که نذر دارند

به هر نیتی که باشد انگشت به خون می زنند و به پیشانی می مالند همچنین اعتقاد دارند

در روز عید قربان بعد از قربانی کردن نباید از خانه خارج شوند و سرکار بروند

در منزل هم کاری انجام نمی دهند تا قربانی آنها رد بشود.

 

مراسم باران خواهی :

یکی از مراسم رایج به هنگام خشک سالی مراسم باران خواهی است .

به زبان محلی این مراسم را شیلون یا شیلان می نامند.

به این منظور ابتدا از اهالی محل مواد اولیه برای پخت شیر و برنج و یا آش مورد نظر آن ها جمع آوری می شود

در روز معین اهالی در مکان مقدسی مانند مسجد، تکیه ،

امامزاده و یا در اطراف درخت مقدس جمع می شوند و پس از پخت آش به وسیله زن های محل،

مراسم دعا وروضه خوانی انجام می شود و از خداوند طلب باران می کنند.

پس از صرف آش مراسم به پایان می رسد.

از دیگر عقاید مردم منطقه که در این زمینه به جا گذاشتند

پایه منبر در آب و یا ریختن آب به روی فردی سید است.

آداب و رسوم مردم مازندران

آفتاب خواهی :

اگر بارندگی زیاد باشد برای این باران بند بیاید نام هفت یا چهل کچل را بر کاغذ می نویسند

و آن را به بندی آویزان می کنند تا باد بخورد و باران قطع شود

یا با خواندن دعا و نذورات مختلف از خداوند طلب آفتاب و در آمدن خورشید می کنند.

در روستای کرات کیاسر شهرستان ساری، اگر باران ببارد و مانع فعالیت کشاورزی شود،

زن های روستا به طور جمعی شعر زیر را می خوانند : باران کو،

باران بی پایان کو، گندم که زیر خاکه، از تشنگی هلاکه، یا حضرت سلیمان،

روز آفتاب و شب باران در روستا ولویه کیاسر ساری هنگامی که باران به مدت چند روز ادامه داشته باشد

برای بند آمدن آن بچه های روستا قوطی های حلبی را به نخی می بندند و دو سر نخ را می گیرند

و در کوچه های محل راه می روند و دسته جمعی شعر زیر را می خوانند قوطی قوطی آفتاب کن،

یک مشت برنج تو آب کن، ما بچه های گرگیم، از سرمایی بمردیم، یا قرا،

یا کتاب فردا بشه آفتاب.

آداب و رسوم مردم مازندران

در روستای کلیج کلادودانگه در هنگام بارش زیاد باران،

بچه های محل لباس کهنه می پوشند و با جارو و گل و لای کوچه ها را به هم می زنند

و میخ وانند بابروم بابروم ، امروز آفتاب فردا آفتاب پیرا

( پس فردا( آفتاب آنگاه افراد هر خانواده به بچه ها مواد غذایی و یا شیرینی می دهند.

در روستای علی آباد دودانگه ، وقت بارش زیاد باران اهالی محل پارچه ای را از امامزاده شاهزاده حسین می ربایند

پس از آفتابی شدن هوا آن پارچه را به اضافه پارچه دیگر به امامزاده پس می دهند.

 

گرفتن ماه و خورشید :

گرفتگی ماه و خورشید را ظل ( تاریکی) می نامند و معتقدند که اژدهایی جلوی آن را گرفته است

در این حالت برای رهایی و برطرف شدن تاریکی از ماه به پشت بام ها می روند

بر ظرف مسی می کوبند و با تفنگی تیراندازی می کنند. علاوه بر اینها نماز آیات می خوانند و دعا می کنند.

 

گهواره بندی :

در بیشتر نقاط شهری و روستایی استان رسم بر این است

که در دهمین روز تولد نوزاد عده ای از بستگان و آشنایان برای صرف ناهار دعوت شوند

پس از صرف ناهار و چای و شیرینی مادر بزرگ و یا قابله کودک را در گهواره می بندند

در بعضی مناطق اگر نوزاد فرزند اول باشداین وظیفه را مادر بزرگ طرف مادری به عهده می گیرد

سپس مدعوین پولی به عنوان هدیه در گهواره طفل می گذارند.

در بعضی از روستاهای شهرستان نور پس از خوابانیدن نوزاد در گهواره، بستگان طرف مادری نوزاد،

روی گهواره گردو یا نبات می شکنند و یا گهواره را چند بار به شدت تکان می دهند

این کار به این دلیل انجام می شود

که اگر در طول زندگی بین پدر و مادر نزاعی رخ داد گوش طفل به سر و صدا عادت کرده باشد.

آداب و رسوم مردم مازندران

دندان سری :

یکی از مراسم دوران کودکی مراسم دندان سری است که همزمان با ظاهر شدن اولین دندان های طفل برگزار می شود

. در این مراسم مادر کودک شیر برنج یا آشی که انواع حبوبات در آن وجود داشته باشد می پزند

و کاسه ای از اش را به خانه فامیل ها و دوستان می دهد معمولا” رسم است

که افراد هنگام پس دادن کاسه، هدیه ای مانند جوراب، روسری یا پول در آن می گذارند

آداب و رسوم مردم مازندران

مراسم ازدواج :

خواستگاری از دختر توسط اقوام نزدیک داماد صورت می گیرد.

بعد از رضایت خانواده عروس فردای آن شب غذا و شیرینی تهیه دیده برای خانواده عروس می فرستند.

برای مراسم اره گیرون یا سهمان بله برون به خانه عروس می روند

و با دادن انگشتر به عروس در واقع او را برای پسر شان نشان می کنند.
در همان شب بله برون میزان شیربها ( زر) را نیز معین می کنند بعد از این مراسم دوران نامزدی آغاز می شود

که معمولا” از ۶ ماه تا ۲ سال طول می کشد.چند روز مانده به عروسی مقدمات آن را فراهم می سازند.

به خرید می روند و برای عروس داماد پیراهن، پارچه، و … می خرند.

برای دعوت کردن مردم به عروسی زنی را به عنوان خبر گیر

به خانه های مردم می فرستند تا همگی را برای عروسی دعوت نماید.

آداب و رسوم مردم مازندران

یک روز قبل از جشن از خانه داماد تمام مخارج جشن عروسی از قبیل برنج، مرغ، گوشت،

روغن به نام خرج بار، را بار اسب می کنند و همراه چند گوسفند پای کوبان به خانه عروس می فرستند

مردم نیز کمک هایی به نام سوری در مجمع های مسی گذاشته و روی ان را با پارچه های رنگی می پوشانند

و آن را بر سر گرفته به خانه داماد می برند.
شب قبل از عروسی حنابندان می گیرند. صبح روز حنابندان ،

عروس و داماد جداگانه با جشن و پای کوبی به حمام می روند

دلاک در حمام به عروس و داماد شربت و شیرینی می دهد و اسپند دود می کند.

سپس عروس و داماد جداگانه سوار بر اسب، همراه دوستان به خانه می روند.

شب حنابندان عروس و داماد جداگانه در خانه خود، مراسم حنابندان را انجام می دهند

در خانه عروس، خواهر یا یکی از دوستان عروس حنا در دست عروس می گذارد

و در خانه داماد نیز دوستان داماد در دست او حنا می گذارند.

روز عروسی وعقدکنان خانواده عروس و داماد جداگانه میهمانان ناهار می دهند.

آداب و رسوم مردم مازندران

بعد از ظهر عروسی داماد به همراه فامیل و دوستان برای آوردن عروس

به طرف خانه عروس راه می افتد داماد از قبل اسبی را تزیین می کند

تا عروس را روی آن بنشاند وقتی به خانه عروس رسیدند

خانواده عروس با نقل و شیرینی و دود کردن اسپند به استقبال آنها می رود پدر یا برادر عروس،

نانی را به کمر عروس با شال سفید یا سبز می نشانند به این نیت که اولین فرزندشان پسر باشد

و پیر بچه دیگری آیینه به دست جلوی اسب عروس راه می افتد.

در بین راه دوستان داماد با پای کوبی و تیر اندازی، در شادمانی سهیم می شوند

گاهی نیز با گذاشتن مسابقه اسب دوانی بر عروسی می افزایند.

وقتی که به در خانه داماد رسیدند داماد از اسب پیاده نارنج، انار، یا سیبی،

را در دست می گیرد و به سمت عروس پرت می کند عروس باید آن را بگیرد و سپس آن را با هم بخورند.
عروس ابتدا وارد خانه نمی شود

مگر اینکه پدر داماد سکه ای یا یک راس گاو و یا زمینی را به عنوان رونما یا پاناز به عروس بدهد.

آداب و رسوم مردم مازندران

وقتی عروس وارد حیاط خانه شد مادر و خواهرهای داماد اسپند دود می کنند

و نقل و نبات و شیرینی به همراهان می دهند تمام مهمانان شام را در خانه داماد می خورند

وپس از خوردن شام آنجا را ترک می کنند تنها زنی به نام عروس مار همراه عروس می ماند.

صبح روز بعد از عروسی عروس باید صبحانه را آماده کند و به خانواده داماد بدهد.

خانواده داماد نیز لباس، پول، پارچه ای را به عنوان خلعت به عروس می دهند سه روز بعد از عروسی ،

عروس و داماد به عنوان سلام به مادرزن، به خانه عروس می روند که به آن زن مار سلام می گویند.

جهاز عروس را یک روز قبل از عروسی به خانه داماد می برند.

آداب و رسوم مردم مازندران آداب و رسوم مردم مازندران آداب و رسوم مردم مازندران آداب و رسوم مردم مازندران آداب و رسوم مردم مازندران