دسته: عطر و ادوکلن
عطر و ادوکلن درپورتال جامع فرانیازفراترازنیازهرایرانی
عطر و ادوکلن مادهای خوشبو است که برای خوشبوسازی بدن و یا محیط از آن استفاده میشود.
عطر و ادوکلن
عطر و ادوکلن
عطر مادهای خوشبو است که برای خوشبوسازی بدن و یا محیط از آن استفاده میشود. عطر از مواد طبیعی و یا از ترکیب اسانسها،
تثبیت کنندهها و حلالها و ترکیبات معطر تشکیل میشود.
مواد اولیه معطر سازنده عطر از طریق استخراج از منابع گیاهی
، حیوانی و یا از روشهای تولید مصنوعی مواد شیمیایی تهیه میگردند.
از طریق متنها و حفاریهای باستانشناسی معلوم شدهاست
که عطرها در بعضی از تمدنهای اولیه انسانی وجود داشتهاند. عطرسازی مدرن از اواخر قرن نوزدهم میلادی که تولید مصنوعی
مواد معطری همچون وانیلین و کومارین بطور تجاری ممکن شد
، شروع گردیدهاست.
تاریخچه
عطر و ادوکلن
هنر عطر سازی در زمان باستان از میان رودان و مصر شروع شده و درایران و روم باستان توسعه پیداکرد.
اولین شیمیدان ثبت شده
در دنیا زنی بنام تاپوتی میباشد، یک عطر ساز که طبق لوحههای خط میخی در هزاره دوم قبل از میلاد در میان رودان میزیستهاست
.[۱] او گلها، روغنها و اگیر ترکی را با دیگر مواد معطر چندین بار متوالی تقطیر
و صاف میکرده تا عطر مورد نظر را تولید نماید.[۲]
در سال ۲۰۰۵،[۳] باستان شناسان آنچه که تصور میشود
قدیمیترین عطر جهان میباشد را در پیرگوس، قبرس کشف کردند.
این عطرها قدمتی بیش از ۴٬۰۰۰ سال دارند.
در این مجموعه حداقل ۶۰ دستگاه تقطیر، کاسه برای مخلوط کردن،
قیف و بطری عطر در یک کارگاه ۴۳٬۰۰۰ فوت مربعی (۴٬۰۰۰ متر مربعی) کشف گردید
در زمانهای قدیم مردم با استفاده از گیاهان و ادویه جاتی مانند
بادام، گشنیز، گل تلفونی (مورد سبز)، رزین رسته مخروطیان، ترنج،
و همچنین انواع گل عطر تولید میکردهاند.[۵]
«در اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد در سیلک کاشان …..
غیر از ظروف سفالین بعضی تُنگهای کوچک از مرمر،
که گویا مخصوص نگهداری عطر بود در حفریات سیلک پیدا شده است
و همچنین مقداری آئینه مسی جهت آرایش به دست آمده است.»[۶]
تاریخچه
عطر و ادوکلن
درقرن نهم میلادی ابویوسف کندی شیمیدان عرب، کتابی دربارهٔ عطرها به نام شیمی عطر و تقطیر نوشتهاست.
این کتاب شامل بیش از یک صد دستور برای تهیه روغنهای معطر، مرهمها، عرقهای گیاهی و جایگزینهایی برای داروهای پر هزینه میباشد.
به علاوه در این کتاب ۱۰۷ روش و دستور العمل برای عطر سازی و ساخت تجهیزات مربوطه، از جمله انبیق، شرح داده شدهاست.[۷]
دانشمند ایرانی ابن سینا فرایند عصاره گیری از گلها با استفاده از روش تقطیر را که امروزه بطور معمول استفاده میگردد معرفی کرد.
اولین تجربه او با گل رز بودهاست.
از زمان این کشف، عطر از مخلوطی از روغنها، گیاهان و یا گلبرگهای خرد شده
که یک ترکیب قوی معطر را بوجود میآورند
به دست میآید. از این میان گلاب بلافاصله میان مردم محبوب شد.
مواد اولیه و تکنولوژی تقطیر در کشورهای شرقی به طور قابل توجهی صنعت عطر سازی و پیشرفتهای علمی و بخصوص شیمی را در غرب تحت تأثیر قرار دادهاند.
غلظت
عطر و ادوکلن
محصولاتی که به عنوان انواع عطر شناخته میشوند
تنها در میزان غِلظت عصارههای روغنی معطر در حلال آن، که میتواند
شامل اتانول یا ترکیبی از آب و اتانول باشد متفاوت هستند.
شدت و ماندگاری عطر بر اساس غلظت، شدت و طول عمر ترکیبات معطر
(اسانس طبیعی / روغن عطر) مورد استفاده در آن میباشد:
هر قدر درصد ترکیبات معطر افزایش مییابد،
شدت و ماندگاری آن نیز زیادتر میشود.
معیارهایی که برای توصیف غِلظت تقریبی یک عطر با استفاده از درصد و یا حجم روغن معطر در آن، مورد استفاده قرار گیرد معمولاً مبهم و غیر دقیق میباشند.
فهرستی از عبارات معمول به شرح زیر ارائه شدهاست:
- پودر عطر شامل ۳۱٪ اسانس عطری در پودر تالک آرایشی بدون وجود الکل میباشد.
- عصاره عطر یا perfume با غلظتی بین ۱۵–۴۰٪ از مواد معطر غلیظترین، خالصترین، ماندگارترین و در عین حال گرانترین نوع عطر است.
- اسپریت دو پرفیوم یا ESdP شامل ۱۵–۳۰٪ مواد معطره، یک ترکیب که به ندرت بین عصاره عطر و ادوپرفیوم استفاده میشود.
- ادو پرفیوم یا EdP با غلظتی در حدود ۱۰–۲۰٪ رایجترین نوع عطر است که ماندگاری مناسبی دارد و به گرانی عطر هم نیست. این نوع عطر را با عبارت (millésime) نیز نشان میدهند.
- ادو تویلت یا EdT در حدود ۴–۱۲٪ غلظت داشته و بوی ملایمی دارد که ماندگاری زیادی هم ندارد و برای تمدید بوی آن باید چندین بار در طول روز از آن استفاده شود.
-
ساخت عطر
ساخت عطرها بخش مهمی از خیلی از صنایع را از تولید کالاهای لوکس گرفته،
- تا صنایع غذایی و مواد شیمیایی خانگی، دربر میگیرد.
- استفاده از عطر یا ترکیبات معطر در این صنایع، بمنظور استفاده از حس بویایی مصرفکنندگان جهت جلب توجه آنها برای خرید عطر یا محصول معطر میباشد.
- به همین دلیل تمایل زیادی برای پیدا کردن فرمول عطرهایی که به لحاظ زیبایی شناختی برای مردم دلپذیر باشد وجود دارد.
عطرساز
ساخت عطرها به متخصصین ترکیب عطرها، که در این صنعت به عطرساز یا پرفیومر (perfumer) معروف هستند سپرده میشود.
- گاهی به آنها بعلت توانایی خوب بویایی اشان و مهارتشان در ترکیب عطرها، نِز (Nez) که معادل فرانسوی کلمه انگلیسی (nose) یا بینی است گفته میشود. ساخت عطرها با راهنمایی و نظرات مشتریها و یا کارکنان یک عطرساز شروع میشود.
- مشتری یک عطرساز یا کارکنانش، شامل خانههای مُد و شرکتهای بزرگ از صنایع مختلف میباشند.
- در مرحله بعد، عطرساز با ترکیب رایحهها و مواد معطر مختلف به بوی مورد نظر دست یافته و فرمول آن را به مشتری میفروشد.
- این عطرها آنگاه یا در ساخت محصولات دیگر، بعنوان رایحههای کاربردی
- (مانند شامپو، لوازم آرایش، شویندهها، داخل اتومبیل و غیره) استفاده گشته،
- و یا بعنوان رایحههای لطیف (fine fragrance) در جامعه بازاریابی شده و به فروش میرسند.[۱۳]
تکنیک
اگرچه هیچ روش یگانه و استانداردی برای ساخت و فرمولبندی عطر وجود ندارد، اما چارچوبهای کلی ای وجود دارند
- تا چطور یک عطر، از یک مفهوم میتواند ساخته شود. خیلی از افزودنیهای موجود در عطر در بوی آن تأثیری ندارند.
- خیلی از عطرها حاوی مقادیری از آنتی اکسیدانها و مواد رنگزا میباشند
- تا طول عمر و بازاریابی و فروش آنها را بهبود بخشند.
-
چارچوب اساسی
هر روغن معطری شامل دهها تا صدها مواد افزودنی مختلف میباشد
و این مسئله بسته به نوع نقشی است که آن عطر بازی خواهد کرد.
این مواد افزودنی را میتوان به سختی به چهار گروه مختلف تقسیم کرد:
بوهای اصلی(قلب): شامل یک یا چند ماده برای مفهوم خاصی مانند «رز» میباشد. در عوض، چند ماده مختلف میتوانند با هم ترکیب شوند
تا یک بوی اصلی بصورت «انتزاعی» بوجود بیاید بطوریکه هیچ تشابهی با مواد موجود در طبیعت نداشته باشد. برای مثال بوهای یاس و رز میتوانند
با هم ترکیب شوند تا یک رایحه با بوی انتزاعی گلها بوجود آورند.
طعم دهنده کولا (cola) یک مثال خوب برای بوی اصلی انتزاعی میباشد.
-
اصلاح کنندهها:
این مواد بوی اصلی را طوری تغییر میدهند تا یک خصوصیت خاصی را در آن ایجاد نمایند: برای مثال، استرهای میوهای به یک بوی اصلی گلی اضافه میشود
تا بویی با خصوصیات گلی-میوهای بوجود بیاورند؛ کالون و بوی مرکبات میتوانند بمنظور تازه تر کردن رایحه گلی اضافه شوند.
بوی گیلاس در کولا-گیلاس میتواند بعنوان یک اصلاح کننده در نظر گرفته شود.
-
مخلوط گرها:
یک گروه بزرگ از مواد افزودنی هستند که انتقال بوی یک عطر بین لایههای مختلف موجود در آن را ملایم و روان تر میکنند.
اینها خودشان به عنوان جزئی از افزودنیهای بوی اصلی نیز میتوانند استفاده شوند.
از ترکیبات معمول که بعنوان مخلوط گر استفاده میشوند
میتوان از لینالول و هیدروکسی سیترونلال (hydroxycitronellal) نام برد.
-
تثبیت کنندهها:
بعنوان یک بالشتک یا تکیه گاه برای تقویت بوی اصلی بکار میروند.
خیلی از رزینها، بوهای چوب و پایههای amber بعنوان تثبیت کننده استفاده میشوند.
نُتهای بالایی، میانی و پایه هر عطری میتوانند جداگانه بوهای اصلی و افزودنیهای تقویت کننده جداگانهای داشته باشند.
آنگاه عطرساز، مخلوط روغنهای معطر بدست آمده
را در اتانول و آب حل کرده، و در تانکهایی برای چند هفته نگه میدارد
و بعد آنها را با ابزارهای خاصی فیلتر میکند
تا مواد موجود در مخلوط عطر تثبیت شده
و هر گونه خرده ریزه و تهنشینی از آن زدوده گردد.
آنگاه مخلوط عطر در بطریهای مخصوص بستهبندی میشوند
- ادوکلن یا EdC، با غلظتی در حدود ۳–۸٪ از مواد معطر قابل ذکر است که عبارت Original Eau de Cologne یک نام تجاری ثبت شده است.
- پرفیوم میست با غلظت ۳–۸٪ مواد معطره در حلال غیر الکلی.
- اسپلش و افترشیو (EdS) با ۱–۳٪ غلظت مواد معطره.
در تمام این محصولات اتانول و یا ترکیب آب و اتانول به عنوان حلال مواد معطر به کار میرود.
روغنهای معطر میتوانند در روغنهای بیبوی دیگری نظیر روغن نارگیل تصفیه شده و یا در مومهای مایعی نظیر روغن جوجوبا (Jojoba oil) حل شوند.
در انواع نامرغوب، عطرها در حلالهای فراری چون اِتر نیز حل میشود.
نحوه استفاده از عطرها
عطر و ادوکلن
عطرهای خالص بطور عُرفی بر روی نقاطی از بدن که نبض دارند پاشیده میشوند. نقاطی مانند
پشت گوشها، پشت گردن، سمت داخلی مچ، آرنج و زانوها از آن جملهاند
تا گرمای این نقاط عطر را گرم کرده و رایحه آنرا بطور مداوم پخش کند.
در صنعت عطر جدید، استفاده از عطرهایی با غلظتهای متفاوت با توجه به زمان استفاده از آنها در طول روز پیشنهاد میشود:
محصولاتی با شدت پخش بوی ملایم مانند روغن حمام، شامپو بدن و لوسیون بدن برای صبح؛ ادو تولت برای بعدازظهر و عطرهایی که به نبضها پاشیده میشوند
برای غروب پیشنهاد میگردند.[۹] ادکلنها بسرعت متصاعد شده
و تا دو ساعت پخش بو دارند. ادوتویلتها از دو تا چهار ساعت بویشان پخش میشود، در صورتی که عطرها تا شش ساعت نیز میتوانند پخش بو داشته باشند.[۱۰]
نحوه استفاده از عطرها
عطر و ادوکلن
عوامل مختلفی میتوانند بر چگونگی تأثیر عطرها بر بدن استفاده کننده و در نهایت بوی رایحه عطر مؤثر واقع شوند.
از رژیم غذایی به عنوان یکی از این عوامل میتوان نام برد، به طوریکه مصرف غذاهای تند و چرب شدت رایحه عطرها را افزایش میدهد
.[۱۱] مصرف داروها نیز میتواند خصوصیات عطر را تحت تأثیر قرار دهد.
[۱۱] خشکیِ نِسبی پوست استفاده کننده نیز مهم است،
عطرها بر روی پوستهای چرب مدت بیشتری نسبت به پوستهای خشک پخش بو دارند.