آکنه یا جوش یکی از شایعترین بیماریهای پوستی انسان است که فرضیات زیادی در مورد علل پیدایش و درمان آن مطرح شده است.
آکنه یا جوش غرور جوانی یکی از معضلات نوجوانان و جوانان است که همیشه بدنبال از بین بردن ان هستند و شاید راههای زیادی را برای از بین بردن ان امتحان کرده و به نتیجه دلخواه خود نرسیده باشند. زمان پیدایش این جوشها زمان ترشح هورمون های جنسی نوجوانان میباشد و وابسته به هورمون اندروژن یا همان هورمون مردانه است. هنگام بلوغ این هرمون بیش از اندازه ترشح میکند و باعث بوجود امدن جوش های فراوان در صورت فرد و یا دیگر نقاط بدن او میشود.
این روال در ابتدا با چربی بیش از اندازه پوست شروع میشود و این چربی ها مکان مناسبی برای رشد میکروبی کورینه باکتریوم آکنه میباشد که در نهایت موجب بروز جوش و اکنه میشود. البته قبل از بلوغ این چربی روی پوست وجود دارد ولی به شکل ساپروفیت یا بی آزار است و مشکلی ایجاد نمی کند. رشد و فعالیت این باکتری در سطح پوست چرب منجر به التهاب می شود. این بیماری جوانان ابتدا با چرب شدن پوست سپس با قرمز شدن و التهاب همراه است و به شکل جوش های قرمزی در می آید. ما در اینجا راههای ساده اما کاربردی را برای از بین بردن این جوشها اموزش میدهیم .
یکی از شایعترین بیماریهای پوستی انسان که فرضیات زیادی در مورد علل پیدایش و درمان آن مطرح شده، آکنه یا جوش غرور جوانی است. این بیماری در اکثر جوانان در سنین بلوغ پدید می آید و شدت آن در افراد مختلف متفاوت است و اکثرا پس از سن بیست و پنج سالگی بهبود مِی یابد. بسیاری از این افراد پس از ازدواج بهبود می یابند. آکنه یا جوش غرور به صورت دانه های قرمز، حوشهای سر سیاه، و توده های سفت زیرپوستی در ناحیه گونه، بینی و پیشانی، پشت گردن و قسمت فوقانی پشت و سینه ظاهر میشوند.
این جوشها در پایه یک مو بوجود می آیند و ناشی از آماس، التهاب و انسداد مجرای غده چربی کنار مو هستند. پیدایش جوش غرور ناشی از یک علت خاص نیست بلکه چندین عامل در پیدایش و شدت آن نقش دارند: کمبود ویتامین A یا B، ارث، میکروبها، نوع غذا، مشکلات عصبی و روحی، تغییرات غددی هورمونی، نوع پوست، بهداشت صورت، مصرف برخی داروها و بعضی از بیماریها. شاید مهمترین عامل ایجادکننده جوشهای غرور، تغییرات هورمونی زمان بلوغ باشد.
آکنه یا جوش غرور جوانی
در هنگام بلوغ، هورمونهای جنسی ناگهان افزایش می یابند و مقدار آنها در خون بسیار زیاد میشود. این هورمونها باعث افزایش ترشح چربی پوست میشوند و زمینه را برای رشد میکروب و التهاب غدد چربی صورت و پیدایش جوش فراهم می آورند. اکثر خانمها در نزدیکی عادت ماهیانه خود دچار افزایش آکنه یا جوش صورت میشوند. خانمهایی که دچار آکنه هستند معمولا هورمونهای مردانه زیادتری دارند و در بسیاری از آنها رشد موی صورت نیز بیش از معمول است.
نوع غذا میتواند در آکنه یا جوش صورت موثر باشد. مصرف مواد قندی مثل ماکارونی، نان، برنج، شیرینی و شکلات و مصرف غذاهایی حاوی فندق، پسته، بادام، موز، نارگیل و گردو میتواند موجب تشدید آکنه شود که یکی از علل آن احتمالا افزایش چربی خون است. ناراحتیهای روحی و عصبی تاثیر به سزایی در بروز آکنه دارند.
بدنبال فشارهای عصبی و کمخوابی، صورت شادابی و طراوت خود را از دست میدهد و جریان خون کم شده وسیستم دفاعی پوست ضعیف میشود و زمینه برای رشد آکنه فراهم می آید و بسرعت بر تعداد جوشها افزوده میشود. مسائل وراثتی و ژنتیک نیز در ابتلا به آکنه یا جوش غرور جوانی و شدت آن نقش دارند. حتما تاکنون افرادی دیده اید که اکثر اعضای خانواده شان دچار جوشهای غرور بزرگ و فراوان میشوند. به طور کلی نقش یک زمینه فامیلی در ابتلا به این بیماری ثابت شده است.
کمبود ویتامینهای A و B
کمبود ویتامین نیز به عنوان عواملی در ایجاد آکنه یا جوش غرور مطرح شده اند. این دو ویتامین، اثر سازنده و ترمیم کننده بر پوست دارند و کمبود آنها موجب آسیب پوست و کاهش دفاع آن میشود. به همین علت بسیاری از متخصصین پوست برای درمان آکنه یا جوش از ویتامین A نیز استفاده میکنند. عدم رعایت بهداشت پوست یکی از عوامل مهم در ایجاد یا تشدید آکنه یا جوش غرور است.
اصولا پیدایش آکنه یا جوش غرور ناشی از افزایش ترشح چربی و تجمع میکروب در غده چربی کنار مو است. بنابراین رعایت نکات بهداشتی میتواند تقش موثری در بهبود و تخفیف آن داشته باشد. دستکاری کردن این جوشها موجب انتشار عفونت به نقاط دیگر و افزایش تعداد و حجم جوشها میشود. امروزه آنتی بیوتیک ها و مواد ضدعفونی کننده عامل لاینفک درمان جوشهای غرور هستند.
مصرف برخی داروها
ممکن است موجب تشدید آکنه یا جوش غرور شود. از حمله این داروها میتوان به قرصهای ضدبارداری اشاره کرد. علاوه بر قرص های ضدبارداری، مصرف مکرر بیش از اندازه پماد بتامتازون، فلوسینولون، تریامسینولون و کرمهای چرب نیز میتواند موجب پیدایش یا تشدید جوشهای غرور شود.
درمان آکنه یا جوش
برای درمان آکنه یا جوش باید یکسری اقدامات و توصیه های بهداشتی را اجرا نمود و نیز با مراجعه به پزشک و دریافت داروهای مناسب به مقابله با آن پرداخت. توصیه های مهم: برای جلوگیری از پیشرفت آکنه یا جوش ها و کاهش حجم و تعداد آنها باید توضیه های زیر را در نظر داشته باشید و به آنها عمل کنید.
۱ – آکنه یا جوش ها را دستکاری نکنید و آنها را با فشار خالی نکنید.
برای خالی کردن آکنه یا جوش به یک انستیتوی زیبایی مراجعه کنید تا با دستگاه های مکنده جوشها را تخلیه کنند. اگر چنین مرکزی در نزدیکی شما وجود ندارد، انگشتان خود را با الکل ضدعفونی کنید، ناخنها را کوتاه کنید و با یک دستمال تمیز آکنه یا جوش ها را به آهستگی فشار دهید تا تخلیه شوند.
۲ – پوست خود را به نرمی ماساژ دهید.
این کار رامیتوانید به طور مرتب، خودتان انجام دهید و یا به یک فرد مجرب مراجعه کنید تا پوست شما را ماساژ دهد. ماساژ باعث تخلیه چربی پوست شده و از پیشرفت آکنه یا جوش جلوگیری میکند.
۳ – آسودگی روانی داشته باشید. سعی کنید خواب مرتب داشته باشید.
استراحت کافی داشته باشید و از فشارهای روحی و عصبی بپرهیزید. (البته اگر ممکن باشد)
۴ – روزی دو بار صورت خود را بشویید و ماساژ دهید.
برای شستشو از صابون اسیدی (گوگردی) که پزشک توصیه میکند استفاده کنید. ابتدا صورت خود را خوب صابون بزنید تا از کف پوشیده شود. آنگاه با نوک انگشتان، پوست صورت خود را ماساژ دهید تا صابون در منافذ پوست به خوبی نفوذ کند و چربیهای جمع شده در آکنه یا جوش را از بین ببرد. از سوی دیگر ماساژ باعث بهبود جریان خون پوست و طراوت و شادابی آن میشود. با کف دست خود پوست صورت را از راست به چپ، از چپ به راست و سپس از پایین به بالا ماساژ دهید. کل زمان ماساژ صورت با کف صابون باید پنج دقیقه طول بکشد. پس از آن صورت خود را با آب گرم بشویید تا کاملا پاک شود. سپس بلافاصله مقداری آب بسیار سرد را بر روی پوست صورت خود بپاشید تا منافذ آن بسته شود. آنگاه با یک پنبه آغشته به گلاب، سطح پوست را پاک کنید. گلاب یا آب لیمو، اثر قابض دارند و باعث افزایش گردش خون و بهبود پوست میشوند.
۵ – هفته ای یک یا دو بار از ماساژ سرکه سیب استفاده کنید.
تا چربی پوست کاهش یابد. برای این کار کافی است مقداری سرکه سیب را در همان مقدار آب بریزید و سپس با انگشت مقداری از این مخلوط را بردارید و بر روی صورت خود بمالید و ماساژ دهید. ماساژ را با حرکات حلقوی و ضربه ای آهسته انجام دهید و ابتدا از پایین به بالا و سپس از بالا به پایین حرکت کنید. آنگاه چند دقیقه صبر کنید و سپس صورت خود را بشویید.
۶ – از مصرف غذاهای چرب خودداری کنید.
شیرینی زیاد، سس مایونز، خامه، شکلات، گردو، فندق، موز، تخم مرغ، بعضی از ماهیها و نارگیل حتی المقدور بپرهیزید. ولی نیازی به رژیمهای سخت نیست. سعی کنید سبزیها و میوه هایی را که حاوی ویتامین A هستند زیادتر مصرف کنید: هویج، اسفناج، شاهی و گوجه فرنگی. همچنین مصرف چای و ادویه جات را محدود کنید.
۷ – سعی کنید هر روز صورت شما در معرض نور آفتاب قرار گیرد.
اشعه آفتاب تاثیر بسیار خوبی در بهبود جوشهای غرور جوانی دارد. بهتر است برای محافظت چشمها از عینک آفتابی کمک بگیرید. البته بعضی محققین معتقدند که نور آفتاب پس از مدتی موجب تشدید آکنه میشود، بنابراین بهتر الست استفاده از آفتاب را فقط برای شروع درمان به کار گیرید.
۸ – از ورزش و پیاده روی غفلت نکنید.
بسیاری از آکنه یا جوش های پوستی پس از مدتی ورزش به کلی ناپدید میشوند. اگر هر روز صبح، مسافتی معادل حداقل سه کیلومتر را به صورت پیاده روی یا به صورت دویدن طی کنید و پس از آن یک دوش بگیرید، متوجه میشوید پس از مدت بسیار کوتاهی پوست شما بسیار شادابتر میشود و بسیاری از جوشها برطرف میگردند. ورزش و استحمام باعث باز شدن منافذ پوست، بهبود جریان خون آن و رفع چربی میشود.
۹ – برای شستشوی صورت از آب گرم استفاده کنید.
صابون شما بهتر است از نوع اسیدی باشد که چربی را کم کند. مصرف مواد آرایشی و کرمهای چرب را محدود کنید و در صورت استفاده ابتدا پوست را به یک کرم مرطوب کننده آغشته کرده و سپس از پودر یا سایر مواد آرایشی استفاده کنید و شب هنگام خواب همه این مواد را به وسیله شیر پاک کن تمیز کنید.روزی یک بار از ماسک آناناس استفاده کنید. تاثیر این ماسک بر آکنه یا جوش های غرور و بخصوص گلوله های چربی زیر پوستی ( آکنه یا جوش های کیستیک) بسیار جالب است.. نحوه تهیه این ماسک در قسمت ماسکها شرح داده شده است.
۱۰ – از حوله نرم یا پنبه استفاده کنید.
پس از شستشوی صورت، هیچگاه با یک حوله به طور خشن صورتتان را پاک نکنید، بلکه یک دستمال کاغذی یا حوله نرم و یا پنبه را با پوست خود تماس دهید تا خشک شود.
نکته: در کل زمانی که صورت شما دچار جوش و اکنه شده سعی کنید خیلی با جوشهای خود بازی نکنید و تا جایی که میتوانید به طور طبیعی و بدون مواد شیمیایی انها را از بین ببرید و در بیشتر مواقع از بخور اب و گلاب غافل نشوید و سعی کنید تا زمانی که روی صورتتان جوش وجود دارد از مواد شیمیایی استفاده نکنید زیرا مواد شیمیایی خود محرکی قوی برای جوشها هستند.